Dünya tarihine baktığımızda tarihe damgasını vurmuş lider nitelikleri taşıyan yöneticiler görürüz. Bizim tarihimizde de liderlik nitelikleri taşıyan çok önemli şahsiyetler olmuştur. Mete Han, Atilla, Fatih Sultan Mehmet, Gazi Mustafa Kemal Atatürk bu şahsiyetlerden ilk akla gelenlerdir. Lider nedir, ne özellikleri olmalıdır? Lider ya da önder, bulunduğu çevreye yarar sağlayan, süregelen gelenekte köklü değişiklikler yapan ve çevreyi yönetmek için sorumluluğu; sezgi, zekâ ve bilgiye dayalı karar ve uygulamalarla taşıyan kişiye denir. Lider; elindeki gücü kullanabilme kapasitesine bağlı olarak, çevresini etkileyen kişidir. Peki, sadece bu tarifte yazan özellikler lider olabilmek için yeterli midir? Bizce hayır. Gerçek bir lider çok daha fazla niteliklere sahiptir. Lider "aydınlanmış erdem" sahibi olmalıdır. Mingjiao der ki; "Hiçbir şey aydınlanmadan daha onurlu değildir, hiçbir şey erdemden daha güzel değildir." Lider sürekli araştırmalı ve öğrenmelidir. Bu iş tek bir günde gerçekleşmez, aylarca yıllarca öğrendiklerini biriktirirler ve araştırma doğal olarak gelişir. O nedenle "Araştırarak öğrendiklerini biriktir, sorgulayarak öğrendiklerini kavra." denir. Lider alçakgönüllü olmalı, kibirli olmamalıdır. Lider bilmelidir ki insanlar başaklara benzerler doldukça eğilirler. Yaşamda dikkat edin, bilge kişiler alçakgönüllüdürler, asla kibirli davranmazlar. İnsan doğasında bir taraf eksikse bir başka tutum ile o eksik taraf kapatılmaya çalışılır. Eğer bir insan fikirsel anlamda yeterli birikime sahip değilse kibirli davranışlar sergileyerek bu eksikliğini kapatmaya çalışır. Bilgi sahibi olmadıkları için fikir sahibi olamayacaklarından ötürü alt kadrolarında bulunan bireylere genellikle bağırıp çağırarak kendilerini kabul ettirmeye çalışırlar. Bu durum ilk başlarda etkili gibi görünse de kısa bir süre sonra saygınlıkları aşınmaya başlar. Usta Fuşan Yuan der ki; "Liderliğin üç gerekli niteliği vardır: insanlık, görme netliği ve cesaret. Yol''un erdemlerini insanca uygulamak öğretmenin etkisini geliştirir, hem yüksek hem alçak konumdakileri uzlaştırır ve ara konumdakileri sevindirir. Net olan insanlar uygun davranır ve görevlerini adilce yapar, neyin güvenli neyin tehlikeli olduğunu bilir, akıllı ya da aptal olup olmadıklarını görmek üzere insanları inceler ve doğru ile yanlışı birbirinden ayırır. Cesur olanlar sonuca varmak için görür kuşkuya kapılmadan yerlerine yerleştirir. Yanlış ya da hatalı olanlardan kaçar. Netlik olmadan insanlık, bir tarlaya sahip olup fakat ekmemeye benzer. Çaresizlik netlik, sürgün vermiş bitkilere sahip olmaya fakat yabancı otları temizlememeye benzer. İnsanlık olmadan cesaret biçmeyi bilmeye fakat ekmeyi bilmemeye benzer. Bütün bu üç netlik de var olduğunda topluluk gelişir. Bu özelliklerden biri olmadığı zaman topluluk yozlaşır, iki tanesi yoksa topluluk tehlikededir. Üçü olmadığı zaman liderliğin yolu yanlıştır." (Liderlik Sanatı- Zen Dersleri) Liderlik yaşamda her alanda ihtiyaç duyulan bir kavramdır. İyi ve etkin bir liderde olması gerekenler nelerdir diye bakarsak; Yüksek Empati Yeteneği; gerçek bir lider iş yerindeki düşük performansın nedenlerini her yönüyle ele almaya meyillidir. Çalışanların kurulu bir makine olmadığını bilir ve yeteneklerini, becerilerini değerlendirirken çalışanların kişisel problemleri ve olası kurumsal hataların çalışan üzerindeki etkisi unsurlarını da mutlaka göz önünde bulundurur. Onları anlamayı öncelik haline getirir. Dürüstlük ve adalet; hemen her çalışan, liderinden dürüst ve adil bir yaklaşım bekler. Şeffaf bir çalışma ortamında yürütülen iş, yalnızca işe odaklanılmasını sağladığı için verimliliği de artırır. Yaptığı işin değeri ölçüsünde karşılık göreceğini düşünen çalışanın, işe ve iş yerine olan aidiyet hissini güçlendiren bu tavır, iyi bir liderde bulunması gereken en önemli özelliklerden biridir. Yeniliğe açıklık; günümüzün büyük bir hızla değişen dünyasında bulunulan alanın durağan kalacağını düşünmek hata olur. Yeni akımlar, değişen yönelimler, dönüşen beklentiler... Arz talep dengesinin korelasyonunu zamanında ve doğru şekilde yakalayabilen lider, ekibiyle beraber sektöründe parlayacak işlere imza atacaktır. Takım arkadaşlığı; görev paylaşımını doğru ve etkin yapabilmek, yapılan her işe kıymet gösterdiğini belli etmek işin bütün aşamasındaki verimi olumlu yönde etkiler. İş yerindeki herkesi bu takım oyununun önemli oyuncuları gibi hissettirebilen liderler başarıyı garantileyen kişilere de dönüşürler aynı zamanda.

Basitleştirme Yeteneği; Neredeyse her işin zorlu, karmaşık ve anlaşılması güç gözüken yanları vardır. Bu tedirgin edici tablo ürkek bir çalışma ortamının da habercisi olabilir. Ve herkes de bilir ki hata yapmaktan korkan biri daima daha çok hata yapar. İşte buna mahal vermemek liderin elindedir. Karmaşık taleplerin, beklentilerin aslında çözülebilir olduğunu gösteren lider, işi basitleştirerek zorlukların üstesinden kolaylıkla gelmenin formülünü öğrenmiş demektir. İlham Vermek; Atatürk, "Lider dediğin önde yürüyen değil, yol gösteren olmalıdır." der. Liderlikle ilgili sarf edilmiş en doğru sözlerden biridir kesinlikle. İş odaklı çalışma ortamları kimi zaman yaratıcı düşünme yeteneği yorabilir ya da daha kötüsü köreltebilir. Liderler işte bu noktada olaya müdahil olmalıdır. Çalışanına ilham vermek, hayal gücünü canlandırması için ona yardımcı olmak gerçek bir liderin en kritik işlerinden biridir. Anlayış göstermek; hata yapılmayan yer yoktur. Bazen işi öğrenmeye hevesli stajyerler, bazen yeni başlayanlar hatta kıdemliler bile zaman zaman hata yapabilirler. İyi liderler hatalar ile beceri ve yeteneği ayırt etmeyi bilir. Potansiyelin daima farkındadır. Hatta hataları olumlu sonuçlara dönüştürmek bile kimi zaman yetenekli liderlerin elindedir. Çatışmaları Yönetebilmek, kalabalık iş ortamları beraberinde bazı sorunları da getirir. Tartışmalar, kavgalar zaman zaman rastlanılan durumlardır ve bu oldukça da doğaldır. Lidere düşen görev bu tartışmaların iş ortamının gerginleştirmesini önlemek ve uzamamasını, çabucak düzeltilmesini sağlamak ve birleştirici unsur olmaktır. Lider çalışanlar arasında ayrım yapmadan veya taraf olmadan krizlerin üstesinden gelmeyi bilmelidir. Gelişime açık olmak; liderlik varılacak nihai hedef değildir. Aslında çok uzun bir sürecin başlangıcıdır. Bir takımın liderliğini üstlenen kişi, her zamankinden çok daha fazla kendini geliştirmeye özen göstermelidir. Çünkü artık taşıdığı, tek bir kişinin değil, grubunun sorumluluğudur. İhtiyaçları, eksiklikleri fark edebilmeli ve bunu önce kendisinde telafi edebilecek beceriye sahip olmalıdır. Başkalarını eğitebilmelidir Kendi gelişimini tamamlayan, belirli alanlarda profesyonelleşen liderler birikimini kendisine saklamamalıdır. Bildiği, öğrendiği, her şeyi çalışanlarına da öğretebilmelidir. İyi bir lider en az kendisi kadar iyi olan takım arkadaşları ister ve buna göre çaba gösterir. Ve iyi bir lider bilir ki; "Hiçbir mazeret başarının yerini tutamaz." İyi bir lider kitleleri ardından sürükleyebilmekle birlikte fazilet sahibi olan bir insan demektir. Günümüzde tüm dünyanın bu nitelikleri kimliğinde barındıran liderlere çok ihtiyacı olduğu bütün gerçekliği ile karşımızda durmaktadır.