Taksim Cumhuriyet Anıtı, İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'ya yaptırılan, iki genç Türk; Hadi (Bara) Bey ve Sabiha (Bengütaş) Hanım'ın yardımlarıyla 1928'de tamamlanmıştı. 8 Ağustos 1928'de açılan anıtın kaide ve çevre düzeni mimar Giulio Mongeri tarafından yapıldı. O denemde heykeltıraş Canonica'nın eserine dönük çeşitli eleştiri ve tartışmalar gündeme gelmişti. Ömrünü İstanbul'a vakfeden merhum Çelik Gülersoy'un da belirttiği gibi Taksim Cumhuriyet Anıtı'na "Sanatla değil, duygularla bağlıyız."
Cumhuriyet tarihinin ilk kez figüratif betimlemeyle anlatıldığı bu anıtın dört bir tarafında farklı temalarla millî mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu konu edilmişti.
Ulusal Bayramlarımız olan 23 Nisan, 19 Mayıs, 20 Ağustos, 29 Ekim'de ve İstanbul'un kurtuluş gününde bu anıtta tören yapıyoruz, çelenk sunuyoruz, karşısında saygıyla duruyor, İstiklal Marşı okuyoruz.
Anıtın ön cephesinde Mustafa Kemal var. Bir yanında İsmet İnönü, öbür yanında Fevzi Çakmak. Onların hemen arkasında yer alan on kişilik grubun arasında ise Aralov ve Frunze var. Bu kişiler, Atatürk'ün talimatıyla oraya yerleştirildiler.
Taksim Cumhuriyet Anıtı, Kuvayı Milliye'nin vefasının sembolüdür. Türkiye Cumhuriyeti'nin dostluğunun kanıtı ve iyi komşuluğa duyulan minnettarlığın ifade edilmesidir.
Türkiye ile Rusya arasında 1921'de "Moskova Dostluk, Kardeşlik Antlaşması" ile başlayan Cumhuriyet dönemi diplomatik ilişkileri, kültürel işbirliği ve iki ülke halklarının dostluğu artarak sürüyor.
Frunze, Aralov'dan önce Rusya'nın Ankara Büyükelçisi olarak Ankara'ya gönderilmişti. Sovyet devriminin lider kadrosundaydı. Frunze, Çar'ın ordusunu Ukrayna'da yenmişti. Bu yüzden Rusya'nın yanı sıra Ukrayna'yı temsil ediyordu. Ankara ile Moskova arasında imzalanan "Moskova Dostluk, Kardeşlik Antlaşması"nı Frunze imzalamıştı. Askerî yardımlar ve Rus dostluğu bu anlaşma ile başladı.
TBMM'yi tanıyan tarihteki ilk ülke Rusya idi. 1921 tarihli dostluk anlaşması sonrasında Aralov, Kurtuluş Savaşı sırasında Rusya tarafından yapılan top, tüfek, makineli tüfek, milyonlarca mermi, mühimmat, savaş araçları ve altın ruble yardımları organize etti. Rusya, İtalya'dan silah satın alabilmemiz için bir tondan fazla altın verdi.
Emperyalizme karşı Rusya'dan yardım istemiştik. Bu yardımlar borç değildi. Rusya'ya tek kuruş borçlanmadık ve karşılığında tek kuruş ödemedik.
Bugün Ukrayna savaşı yüzünden bütün dünyanın merakla seyrettiği Karadeniz'den sadece silah yüklü gemi gelmiyordu. Denizaltı da geliyordu. Ruslara ait AG23, AG24 ve AG25 adlı üç denizaltı, Sivastopol'la İnebolu arasında mekik dokuyor, Ankara ile Moskova arasındaki görüşmeleri sürdüren diplomatik heyetleri taşıyordu.
Aydınreis, Prevez, Rüsumat adlı gambotlar, Gazal römorkörü, Dara yelkenlisi, Şahin vapuru ve daha niceleri sandık sandık silah, varillerle akaryakıt getiriyorlardı. Akaryakıtı bile Ruslar veriyordu.
"Bahriye kaçakçı müfrezesi"ne bağlı kahraman teknelerimiz, Rusya'dan İnebolu'ya silah ve cephane taşıyordu.
Neden Atatürk "Gözüm Sakarya'da, kulağım İnebolu'da" diyordu. Kurtuluş Savaşı'nda ikmal teşkilatının başında bulunan Korgeneral Muzaffer Ergüder'in 1925 yılında bu başarı için sarf ettiği "Kurtuluş Savaşı'nda bir avuç deniz subayımız ve laz takaları olmasaydı, ne İnönü'ler, ne Sakarya ne de Dumlupınar ve Büyük Taarruz dolayısıyla Kurtuluş Savaşı olmazdı" sözlerini hatırlayalım.
Rusyacı, Putinci, Amerikancı değiliz. Rusya bize tarih boyunca sayısız saldırıda bulundu. Türkiye Cumhuriyeti'nin menfaatlerinin peşindeyiz. Bugün Rusya komşumuz, Karadeniz'de kıyıdaşımız, ekonomik ve askerî işbirliğimiz var. Rus turistler sayesinde turizm sektörü biraz nefes alıyor. Bu savaş bizim savaşımız değil. ABD, AB ve NATO Ukrayna üzerinden Rusya ile savaşıyor.
Savaşın çirkin yüzü her geçen gün daha çok insanın canını yakıyor. Savaşların olmadığı bir dünyada yaşamak temennisiyle.
