Sosyal psikolojinin üzerinde en fazla araştırma yaptığı konuların başında bir tutumlar ve davranışlar yer alıyor. İnsanların neden A partisi veya B partisine oy verdikleri, niçin belirli bir diş macunu markasını tercih ettikleri, bazı insanlar niçin önyargılı olduğu hâlde bazılarının olmadığı gibi hususlar tutumlar kavramını yakından ilgilendirmektedir.

Siyasal tutumlar tıpkı davranışa yol açan tutumlar gibi bireyin bir obje, kavram veya duruma karşı geçmişten gelen öğrenilmiş bazı bilgi ve tecrübelere dayanan zihinsel değerlendirmeler sonucu bireyin gösterebileceği fiziki tepkinin zihindeki hazırlık aşaması olarak biliniyor. İnsanların seçimleri ve tercihlerinde sahip olduğu tutumların büyük etkisi görülüyor.

Seçmen davranışı konusuyla ilgilenen araştırmacılar, genellikle tutumları araştırmak suretiyle seçmenin siyasal tercihlerini anlamaya çalışıyorlar. Akademisyenler, tutumlar anlaşılmadan seçmenin siyasal tercihinin kestirilemeyeceğini ileri sürmektedirler. Seçmen tercihleri arasında partiyle özdeşleşme ya da psikolojik yaklaşımlar olarak bilinen tutum biçimlerini geliştiren Michigan ekibinden Campbell ve arkadaşları, tutumları incelemenin bazı insanların niçin oy verdiğini ve bazılarının vermediğini açıklamaya yardımcı olacağını ifade etmektedirler. Michigan ekibi yazarlarına göre tutumların yönü ve şiddeti, her bir seçmenin niçin kendisine en uygun partiye oy verdiğini ve seçmenin rakip adaylar arasında yapacağı tercihin sebebini izah etmektedir.

Sosyal psikologlar, siyasal davranışlarda önemli bir yere sahip olan siyasi tutumların kamuoyu araştırmalarıyla nasıl ölçüleceğini ise değişik tanımlarla açıklıyor. Bu tanımlar; "Bir fikir, bir obje veya bir davranış biçimine tepki göstermeye hazır olma", "Sosyal objelere karşı olumlu veya olumsuz değerlendirmeler, "Duygu ve heyecanların, lehte ve aleyhteki davranma eğilimlerinin sürekli sistemi" biçimlerinde sıralanıyor.

Siyasal tercihler konusunda kimi araştırmacılar da siyasal tutumların bilişsel ve duygusal ögelerini ön plana çıkararak bu ögelerin davranışsal bir eğilim içerdiğini ileri sürüyor.

Siyasal tutumların kamuoyu araştırmaları ile ölçülmesi...

Araştırmacılara göre, siyasal ve sosyal tutumlar gözlem için uygun olmadıklarından ölçümlerinde zorluklarla karşılaşılmaktadır. Siyasal tutumlar, sözlü ya da işarete dayalı davranışlar şeklinde görüldüğünde kamuoyu araştırmaları ile ölçülebilmektedir.

Görüldüğü gibi davranış biçimi olarak beliren ve mesaj içeren tutumların değerlendirilmesi daha kolay. Davranış biciyle ölçülen kamuoyu tepkisi veya siyasal tutumlar siyasal partilerin ve araştırmacıların işlerini kolaylaştırıyor kuşkusuz.

Seçmenin tutum ve davranış eğilimleri tespit edildiğinde, söz konusu bilgiler partilere ve adaylara büyük yararlar sağlıyor. Öncelikle siyasal partiler, kendileri hakkında seçmenlerin tutumlarının ne yönde olduğunu, bu tutumların ne kadarının davranışsal ögesinin ağır basabileceğini öğrenecekler ve seçmene mesajlarını bu bilgiler ışığında verebilecekler.

Siyasal partiler böylece seçmenlerin tutumlarının karmaşık ve anlaşılmaz yönünden kurtularak mesaj stratejilerini belirleyecek.

Kamuoyu araştırmalarında öncelikle seçmenlerin siyasi liderler, partiler ve fikirlere karşı tutumlarının ne olduğu belirlenmelidir. Seçmenlere yöneltilecek sorularla daha doğru bir araştırma yapmak mümkün olabilir. Güvenilir bir kamuoyu araştırması için seçmenlere aşağıdaki soruların sorulması uygun olacaktır:

"Sizce ülkenin problemlerini en iyi şekilde çözebilecek parti hangisidir?"

"Sizce ülkenin problemlerini en iyi şekilde çözebilecek siyasal lider hangisidir?"

"Sizce ülkenin problemlerini en iyi şekilde çözebilecek ideoloji hangisidir?"

Bu sorulara verilecek cevaplarla, ülke veya yöre seçmeninin bir fikir, siyasal parti veya lider hakkındaki genel siyasal tutumuyla ilgili bilgi verecek, diğer bir tutumların bilişsel ve duygusal ögelerinin ortaya konulmasında faydalı olacaktır. Ülke problemlerini çözeceklerine inandıkları siyasal liderin adını söyleyen seçmenlerin, aynı zamanda bu liderin temsil ettiği partiye oy vereceğinin söylemesi, o partiye verilecek oylar arasındaki oransal tutarlılığın söz konusu olacağına işaret edecektir. Kamuoyu araştırmalarında elde edilen bu bilgiler, siyasal tutumla, siyasal davranışın uygunluk içerisinde olduğunu ortaya çıkaracaktır.

Cumhuriyet''imizin 100. yılında, Cumhuriyet''imize layık, barış ve huzur ortamında bir seçim ülkemize hayırlı olsun!