Dil bilimci ve tarih araştırmacısı Yusuf Gedikli, kaleme aldığı yapıtlarıyla Türk milli kültürüne önemli katkı sağlayan bilim adamlarımızdan biridir. Dil bilimi alanında 2015 yılında "Dillerin Şifresi Dillerin Kökeni ve Türeyişi" adlı bir yapıtı Boğaziçi yayınlarından çıktı. Gedikli tarafından hazırlanan bu eserde; dillerin hangi yolla, nasıl türediği, hangi aşamalardan geçtiği, sorunları çözülmüş, dillerle ilgili bir çok mesele halledilmiştir. Başka bir deyişle 'Dillerin Şifresi' deşifre edilmiştir. Üç cilt olarak tasarlanan bu eserin birinci cildi; başta ocak yasası olmak üzere, kuramsal konuları, dillerin doğuş ve türeyişini anlatıyor. Genel bir dil bilimi kitabıdır. İkinci cilt, Türkçedeki söz ocaklarına, üçüncü cilt başta Hint-Avrupa ve Hami-Sami olmak üzere öbür dünya dillerine ait olacak.
Yusuf Gedikli, dil bilimi hakkında yazdığı ve yazmayı düşündüğü diğer eserlerle ilgili bir sorumuza şöyle yanıt verdi: "Dillerin Şifresi başlığıyla yayınladığım kitap dillerin kökeni üzerindeki kuramımı (nazariyemi) ortaya koyduğum kitaptır. Buradaki fikir ve yöntemlerin uygulamasını ise ikinci ve sonraki ciltlerde yapmaktayım. Şu anda üzerinde çalışmakta olduğum kitap, Türkçenin köken bilimi sözlüğüdür. Bunu önce tek cilt olarak düşünmüştüm. Çalışma devam ederken bunun tek ciltte bitmeyeceğini, 5-10 cilt olacağını anladım. Bu durumda beş harfi seçerek bunların üzerinde yoğunlaştım. Bunlar dudak ünsüzleri dediğimiz b, p, f, v, m sesleridir. Yani şu anda bu ünsüzlerle başlayan kelimelerin köken bilimini yapmaktayım. İnşallah bu yıl çalışmamı bitirip sonbaharda baskıya vereceğim. Bundan sonra alfabenin geri kalan harfleriyle başlayan sözcüklerin etimolojisini (köken bilimini) yapacağım. Bu durumda çalışmanın 5-10 cilt olmasını pilanlıyorum. Tanrı teala sağlık ve ömür verirse bitirmeye çalışacağım. Bu çok zor bir iş. Girdin mi çıkamıyorsun. Dil sonsuz bir alan. Samimi olarak şunu söyleyebilirim ki, bu alandaki çalışmayı başka bir sahada yapsa idim, 10-15 kitap yazardım. Kısaca dil, böyle zor, derin, sonsuz, sınırsız bir alandır."
*
Alban Tarihi
Dr. Yusuf Gedikli'ye bu arada bir süre önce yeni baskısı yapılan Albanlar hakkındaki yapıtının özelliğini sordum. Gedikli'nin verdiği cevap şöyle:
"Albanlar, bugünkü Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan topraklarında yaşayan eski bir kavimdir. Bu kavim hakkında en fazla bilgi Alban Tarihi adlı kitapta bulunmaktadır. Üç kısımdan oluşan Alban Tarihi'nin ilk iki kısmı başlangıçtan 7. yüzyıla kadarki olaylardan, üçüncü kısmı 10. yüzyıl olaylarından söz eder. Yazarı Azerbaycan topraklarında doğan Kalankatlı Moses'tir.
Alban Tarihi'nin önemli bir yanı da Hun, Hazar, Onogur, Barsil, Eftalit, Haylandurk gibi Türk kavimlerinden söz etmesidir. Eserde Türklerle ilgili han, hakan, cebu (yabgu), şad, tudun, alp ilituer (alp ilteber), il tigin, tarhan, Tanrı, Çorpan, Avçı, Çatkasar (şad Hazar), Varaçan vb. kelimeler kayda alınmıştır. Alban Tarihi, Azerbaycan Türkçesine Ziya Bünyadov tarafından çevrilmiştir. Yapıt Azerbaycan Türkçesinden Türkiye Türkçesine benim tarafımdan aktarılmıştır."
