Dil bilimci Dr. Yusuf Gedikli''nin Hunların dili hakkında ayrıntılı bilgi vermek için kaleme aldığı "Avrupa Hunları ve Avrupa Hun Türkçesi" adlı eseri alanında büyük bir boşluğu dolduruyor.
Yusuf Gedikli, daha önce 2015 yılında Boğaziçi yayınlarından çıkan "Dillerin Şifresi Dillerin Kökeni ve Türeyişi (1)" adlı eseriyle dikkati çekmiş ve bu eserinde dillerin hangi yolla nasıl türediği, hangi aşamalardan geçtiği gibi sorunları çözmüştü.
Gedikli, bu kez Ötüken yayınevinin Tarih Araştırmaları dizisinden çıkan Hun Türklerinin dili hakkındaki bu kitabıyla Türkoloji ve dil biliminde çığır açarken, Türk dil ve lehçeleri hakkında çalışmalara devam edeceğini belirtmektedir.
Kaynak Eserler
Avrupa Hunlarıyla ilgili birincil kaynakların maalesef Türkçeye çevrilmediğini belirten Yusuf Gedikli, sözlerine şöyle devam ediyor: "Josef dö Ginyi''nin (yaz. Joseph de Guignes, 1721-1800) 1756-58''de yazdığı alanında ilk olan önemli ve ünlü eseri bile Türkçeye Hüseyin Cahid Yalçın tarafından ancak 167 yıl sonra çevrilmiş, 1923-25 arasında 8 cilt halinde ''Oğlumun Kütüphanesi'' serisinden İstanbul''da basılmıştır. Eser 1976-77''de ''Büyük Türk Tarihi'' adıyla Selahattin Alpay başkanlığında bir kurulca Latin abecesine çevrilerek yayımlanmıştır (Türk Kültür yayınları). 2018''de Erol Kılınç tarafından yeni bir baskısı daha yapılmıştır (Ötüken n., 3 c., İstanbul 2018). Yapıtımızda son baskıyı kullandık. Halbuki bu yapıt 1756''da çıkışından sadece ve sadece 14 yıl sonra 1770-71''de Almancaya çevrilmişti. Aynı şekilde Hammer''in (1774-1856) ünlü Osmanlı tarihi daha Hammer hayattayken Fransızcaya çevrilmişti."
*
Dr. Gedikli, eserinde önce "Hun" adı üzerinde dururken, Avrupa Hunlarının Asya Hunlarının bir kolu olduğunu belirtmektedir. Sonra Doğu Romalıların Türklere verdiği adlardan bahsederken, Avrupa Hunlarının kökenine eğilmekte, Hun devletinin kuruluşu ve yıkılışını anlatmaktadır. Gedikli, Hun Türkçesini bir dil bilimci olarak incelerken, Hunlara ait kişi adları, boy, yer ve ırmak adları gibi birçok konuda ayrıntılı bilgi vermektedir.
Hun Kültür ve Uygarlığı bölümünde Hunların yaşamı hakkında bilgi verdikten sonra göçebe ekonomisi, Hunlarda iktisat, Hunlarda yargı, Hunlarda halk müziği gibi ara başlıklar altında okura önemli bilgiler sunmaktadır. Gedikli ayrıca, Hunların batı uygarlıklarına katkılarını anlatmaktadır. Yapıtında Attila''ya ağırlık verirken Avrupa''da Attila ve Hun isimli yerleri tanıtmaktadır.
Gedikli "Avrupa Hunlarıyla İlgili Kişi Adları ve Kelimeler" başlığını koyduğu bölümde, mümkün olduğunca kelimelerin tarih sırasına göre verilmesine özen göstermiştir. Almanlar''daki "Kurt" kişi adının Hunlardan veya Avar Türklerinden kaldığını ayrıca bildirmektedir.
*
Dr. Yusuf Gedikli''nin derlediği Annemarie von Gabain''in makaleleri ise "Türkoloji Makaleleri" adıyla Post yayınevinden çıktı.
Gedikli''nin "Kafkasya Hunları ve Kafkasya Hun Türkçesi" adlı eseri ile "Hint-Avrupa Dillerinin Köken Bilimine Giriş ve Türkçenin Köken Bilimi Sözlüğü (1.cilt)" adlı kitapları ise yayınevine teslim edildi, önümüzdeki günlerde okurla buluşacak.
Bize burada yazara ''eline sağlık'' demek düşer.
Esen kalın.
