Sosyolog Niyazi Berkes, Türkiye''nin çağdaşlaşma yolunda yaptığı atılımları eserlerinde anlatmış, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde bu yolda atılan adımları bir düşünür olarak incelemiştir.
Berkes''e göre, Fransızca''daki anlamıyla laiklik Türk milletinin karakter yapısına uymaz. Ancak laikliği din ile devlet işlerinin birbirine karışmaması olarak tarif etmek de doğru değildir. Ayrıca laikliği dinsizlik olarak tanımlamak ve anlatmak da yanlıştır.
İlhan Kutluer, Niyazi Berkes''i anlattığı bir makalesinde bu ünlü sosyologun görüşlerini tahlil ederken şöyle der: "Çünkü ilki devlet ve dinin Türk-İslâm tarihine özgü özelliklerini görmemekle yanılmakta, ikincisi ise din dışı siyasî amaçlarla bu özellikleri gözlerden kaçırarak yanıltmaktadır. Oysa birbirinden ayrılmaları gereken devlet ile din Batı modelinde ayrı tutulan cismanî ve ruhanî otoriteler niteliğinde değildir. Çünkü teokrasi Batı''ya özgüdür ve İslâm dini teokratik bir düzen teklif etmez. ''Teokratik devlet görüşü, çağdaşlaşma sürecine karşı sonradan çıkmış bir ideolojidir'' ve sözü edilen ikinci görüş, bu ideoloji mensuplarının bir yanıltmacasından ibarettir."
Niyazi Berkes''in İslamlık Ulusculuk Sosyalizm adlı yapıtını Dokuzsütun gazetesinde 25 Temmuz 2020 tarihinde tanıtmış ve gezip dolaştığı Mısır, Tunus, Suriye, Lübnan ve Cezayir''de toplumların yaşam tarzları, inançları ve adetleri hakkında verdiği bilgilerden birkaçını köşemize almıştık. Şimdi Berkes''in anılarından oluşan Unutulan Yıllar adlı kitabından bahsedeceğiz.
Ruşen Sezer''in hazırladığı eser bir anı dizisi olarak İletişim Yayınları arasında son olarak 2019 yılında yayımlandı. Berkes, kitabın giriş kısmında gençlik yıllarından bahsediyor ve hatıralarını niçin yazdığı hakkında bilgi veriyor.
Birinci bölüm ''İkinci Dünya Savaşına Doğru'' başlığını taşırken, burada "Türkiye''nin o günkü durumu, eğitim bakanlığı ve üniversite çevresi, felsefe hocaları, millî şeflik ve aydınlar, II. Dünya Savaşı''nın eşiğinde" gibi birçok ara başlıklar yer almaktadır.
Yapıtta yer alan bölüm başlıklarından bazıları ise şöyle: "Turan devleti, Savaş yıllarının iç çalkantıları, 1943. Kötü günler yılı, Savaş sonrası korku-Bocalama yılları."
Yakın siyasi tarihimizle ilgili önemli bilgilerin yer aldığı bu hatıraları okumayı, konuya ilgi duyan arkadaşlara tavsiye ederim.
Esen kalın.
