General Kenan Esengin'in 1975 yılında kaleme aldığı, 1978'de Su yayınları tarafından yayımlanan "Kürtçülük Sorunu" adlı yapıtı, günümüze de hitap ediyor. Yıllar geçse de olayların güncelliğini koruduğu, artan PKK/YPG terörüyle görülüyor. Eserinde Kürtçülüğün ortaya çıkışı ve tarihi gelişiminden bahseden Esengin, kitabı yazış nedenini şöyle belirtiyor: "Sorunun hangi yönlere götürülmek istenildiğini anlamak güç değildir. Ulusal kuşkumuzu derinleştiren bu sorunu, tarihin dibinden alarak bugüne getirmeye bizi zorlayan da budur."
Kenan Esengin (1908-1998), Kürtçülük sorununu "Orta Doğu'da oynanan oyunların bir bölümü" olarak gösterirken sanki günümüzü anlatmaktadır. Kürtleri birlikte yaşadığı Türklerden ayırmak için emperyalist devletlerin yani Amerika, İngiltere, Fransa'nın Doğu da bir Kürt devleti kurulması için fitne tohumları ektiğini belirten Esengin, sözlerine şöyle devam ediyor: "Anadolu kurtuluş hareketini baltalamak için İngilizlerin teşviki ve Kürt Teali Cemiyetinin desteği ile Doğu da Koçgiri ayaklanması başlatılmıştı. 6 Mart 1921, yani Yunan ordusunun Anadolu'yu istilaya çalıştığı bir aşamada."
Kürt halkının ayrıcalık gütmediğini sevinçle söyleyebileceğimizi belirten Esengin, "belli kişilerin, kuruluşların, yabancı elemanların faaliyetleri olduğunu, bunların iyi izlenmesi gerektiği"ne dikkat çekiyor.
Kürtlerin menşei hakkında ileri sürülen nazariyeleri dört bölümde toplamanın mümkün olduğunu ifade eden Esengin, bunları şöyle belirtiyor:
a) Kardo, Halti ve Gürcülerle ilişkili yerli bir soy oldukları.
b) İran soyundan geldikleri.
c) Arap köküne bağlı oldukları
d) Orta Asya'dan göç ile gelmiş, Turani soydan bir Türk boyu oldukları.
Bunların dışında da bazı rivayetler olduğunu anımsatan Esengin, yapıtında bunlara da yer veriyor. Ayrıca, Dersim'de bugün bile "Harzemli Türk" olduğunu söyleyen aşiretler olduğunu ifade ediyor.
Bilindiği gibi Zazalar Kürt değildir, ayrı bir topluluktur. Sorulduğunda çoğu "Zaza'yım" derler. Esengin, yapıtında Kürtçülük sorununu dün, bugün ve yarın başlıkları altında incelerken, bazı ana başlıklar şöyle: "Şerefname ne diyor", "Baba Kürdiler, Zazalar ve Kormançolar", "Selçukiler ve İlhaniler dönemi", "Osmanlılar ve Akkoyunlular çağı", "Hamidiye aşiret alayları", "Koçgiri ayaklanması", "Cumhuriyet dönemi", "Şeyh Sait ayaklanmasının sonucu", "Dersim Türkleri", "Dersim Zazaları".
Biz yapıtta yer alan bazı önemli bilgileri köşemize almayı doğru gördük. Bunlar şöyle:
*
"Bir Lolanlı aşireti vardır. Bu aşiretin büyük kısmı Bingöl'ün güney ve güneydoğu eteklerinde Murat boyuna yakın sahalarda yaşarlardı. Bunların diğer bölümü de aynı adla Dersim'de bulunuyorlar. Bu aşiret, Şeyh Said'in 1925-1926 ayaklanmasına katılmadığı gibi onun yakalanıp Tümen Komutanı Osman Paşa'ya teslim edilmesini de sağlamışlardı."
"Ovacık ilçesinin birleşik yerinde bulunan Kalman aşiretinin Keçel uşağı kabilesinin asıl adı Bozukanlıdır. Bunlar Dersim'in kuzeyinde tüm egemen ve Kalman deresinin de kaynak kolları üzerindedirler. Asıl Dersim bölgesine girecek en kestirme yol da bu yönden iner. Celalettin Harzemi'nin şehit olduğunu söyledikleri ve Sultantepe diye andıkları ve bir ziyaretgâh haline getirdikleri tepe de bu yön üzerindedir."
