Kerkük Türklerinden İhsan Sıddık Vasfî (1923-2007)'nin kaleme aldığı "Irak Türklerinde Deyimler ve Atasözleri" adlı yapıtı, Türkçenin zenginliğini ortaya koyuyor.
Kerkük Vakfı tarafından İstanbul'da 2001 yılında yayınlanan yapıt hakkında vakıftan yapılan açıklamada şöyle deniyor: "Ömrünü bu derlemelere veren değerli büyüğümüz İhsan S. Vasfî'nin bu yorucu çalışması, 1985 yılında basılmıştır. Ancak yazar, bu alandaki çalışmalarını ara vermeden sürdürmüştür. Böylece eserin ikinci baskısı olan bu kitap, daha bir zenginleşmiş ve gözden kaçan deyim ve atasözleri de ilave edilerek hazırlanmıştır. Kitabı görsel açıdan daha cazip hale getirmek için de her harf sırasında o harfle başlayan deyim ve atasözü ile ilgili bir resim konmuştur."
*
Vasfî'nin eserinde girişten sonra birinci bölümde deyimler, ikinci bölümde de atasözlerine yer veriliyor. Sonra kaynaklar var yani kaynakça. Kitabın sunuş yapısını kaleme alan Türk dil bilimci, Türkolog Ahmet Bican Ercilasun, Türk edebiyatının bütün mahsullerini takip edebilmekten hâlâ mahrum olduğumuzu belirterek şöyle diyor: "Bunda milletimizin cevval ve hareketli karakterinin rolü olduğu kadar ihmalimizin de rolü vardır. Bugünkü Moğolistan'ın ortasındaki Orhun Irmağı kıyılarından çıkıp Avrupa ortalarına ve Afrika'da Atlas Okyanusu sahillerine kadar yayılan ve hâkimiyet kuran bir milletin tarihini ve edebiyatını takip etmek elbette çok güçtür."
Orhun kıyılarının ebedi taşları okunalı daha yüz yıl bile olmadığını anlatan Ercilasun, Türk edebiyatının eski devirlerinin her gün yeni keşiflerle zenginleştiğini ifade ediyor. Uzak yakın Türk ellerinden bize ulaşan her mısra, her darbımeselin maziye ve istikbale giden ışıktan birer yol olduğunu belirten Ercilasun, bu tür konularda çalışmalar yapan Türk aydınlarını şöyle tarif ediyor: "Edebiyatımızın ulaşılması bazen imkânsız hazinelerine ulaşıp oralardaki mücevherleri toplayan gözü pek araştırıcıları ben masal kahramanlarına benzetiyorum. Onlar, her bir kesitinden ayrı istikamette ışıklar veren billur taşları mübarek avuçlarında bizlere sunuyorlar."
*
Vasfi'nin bu güzel eseri adından belli olduğu gibi deyimler ve atasözlerinden oluşuyor. Kitabın "Giriş" kısmında da deyim ve atasözleri arasındaki farka değiniliyor ve şöyle açıklama yapılıyor:
"Deyimin atasözünden farklı olduğu açıktır. Deyim, normal anlamın dışında, söz ve cümleden çıkan bir durumu, bir kavramı, bir niteliği veya bir görüşü canlandırır. Atasözü ise, akıl ve tecrübe ile elde edilip yarar sağlayan, yol gösteren veya bir düşünceyi ortaya koyan bir kavramı yansıtır."
*
Suphi Saatçi ağabeyin hediye ettiği İhsan Sıddık Vasfi'nin yapıtındaki Kerkük Türklerine ait deyimler ve atasözlerinden bir sonraki yazımızda bahsedeceğiz.
Esen kalın.
