Tarihçi, fikir adamı Hüseyin Namık Orkun, kaleme aldığı kitaplar ve Yeni Mecmua, Millî Mecmua, Ülkü, Yeni Türk, Çınaraltı gibi dergilerde çıkan yazılarıyla Türk devlet ve topluluklarının kültür, görenek, uygarlık ve ahlâk anlayışı hakkında bilgi vermiştir.

Orkun, 1925''te Macaristan''a giderek Budapeşte Üniversitesi Felsefe Fakültesi''nde Macar Türkoloğu Gyula Németh''in yanında doktorasını tamamlamıştır. Yurda döndükten sonra fakülte ve enstitülerde tarih dersleri vermiştir. Otuz iki kitabı ve yüzlerce makalesi vardır.

Orkun, "Irkçılık-Turancılık" davasıyla ilgili 1944 yılında Ankara''da gözaltına alınıp İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi''nde yargılanmıştır. 29 Mart 1945 tarihinde serbest kalınca ilmi çalışmalarına devam etmiştir. Biz makalemizde Orkun''un dört ciltlik Türk Tarihi kitabından bahsedeceğiz.

*

Hüseyin Namık Orkun, tarih kitabının birinci cildinin Önsöz''ünde 15 yıldır Türk tarihi okuttuğunu belirterek "Bu müddet zarfında talebelerime bir tek kitap tavsiye edemedim. Her ne kadar bu alanda çıkarılmış birkaç eser varsa da bunların hiçbiri umumi bir Türk tarihi mahiyetinde değildir" demektedir. Talebelerinin ısrarı üzerine dersler için yazdığı notları bir araya getirerek neşrettiğini belirten Orkun,  bu küçük özetin ilgi görmesi üzerine Türk tarihini yazmaya karar verdiğini ifade etmektedir.

*

Orkun, kitabını dört cilt olarak hazırlamıştır. İlk iki cildinde İslam''dan önceki Türkler diğer iki ciltte ise İslamiyet''in kabul edilmesinden sonra Türkler hakkında bilgi vermiştir. "Türk tarih yapmış; fakat yazmamıştır" diyen Orkun, bundan dolayı Türk tarihinin kaynaklarını hep yabancı eserlerde aramak zorunda kaldığımızı ifade etmektedir.

Orkun ayrıca yabancı tarihçilerin Türkçe isimleri kendi şivelerine göre değiştirdiğini belirterek "Bu tahrifler bazen öyle bir şekil almıştır ki bu sözün Türkçesinin de olabileceği dahi kestirilememiştir. Bundan dolayı millî tarihimizde hiç de Türkçeye benzemeyen birtakım özel isimlere tesadüf etmekteyiz. Yarının ilmi araştırmaları bu sözlerin Türkçesini de bulup çıkaracaktır. Hem Çin dilini bilen hem de Türk tarihi ile uğraşan bazı âlimler Çin tarihlerinin kaydettikleri bu acayip isimlerin bir kısmını halletmişlerdir." demektedir.

Orkun burada örnek olarak Çin tarihlerinin Şa-Po-lio diye kaydettiği hükümdar adının İşpara olduğunun anlaşıldığını belirtmektedir.

*

Hüseyin Namık Orkun, Türk Tarihi''nin birinci cildinin girişinde ''Millî Tarihimizin Kaynakları'' başlığı altında Arap, Acem, Rus, Macar, Bizans ve Latin kaynaklarına değinmekte, Türkler hakkında eser yazan yabancı tarihçiler ve kitapları hakkında bilgi vermektedir. Sonra Türklerin Anayurdu, Türk Soyu, En Eski Türkler hakkında malumat yer almaktadır.

Tarih kitabı "Asyada Türkler / Doğu Hunları" başlığıyla başlarken bunu "Hunların Ahlak, Adat ve Medeniyetleri" bölümü takip etmektedir. Kitapta "Hia''lar, Ting-Lingler, Batı Göktürkleri, Göktürklerin Ahlak, Adet ve Medeniyetleri", Uygurlar, Uygurların Ahlak, Adat ve Medeniyetleri, Kırgızlar, Türgişler, Karluklar ve Basmıllar" anlatılmaktadır.

Orkun''un tarih kitabının ikinci cildinin ilk bölümü "Avrupada Türkler Doğu Avrupada Hunlar" başlığını taşımaktadır. Ayrıca Attila hakkında geniş bilgi verilmekte, Uturgur ve Kuturgurlar, Bulgarlar, Peçenekler, Macaristan''da Kumanlar''ın arasında olduğu birçok Türk boyları hakkında bilgi yer almaktadır.

Orkun, ''Türk Tarihi''nin üçüncü ve dördüncü cildinde İslamiyet''ten sonraki Türklerden bahsetmektedir. İlk bölüm "Türkler ve İslamlık" başlığını taşırken, "Müslüman Türk devletleri", "Atabegler", "Türk hanlıkları" ve "İran''da Türkler" gibi bölümler bulunmaktadır.

Orkun''un kaleme aldığı Türk Tarihi''nin dördüncü cildinde "Anadolu''da İlk Türk Devletleri" başlığı altında önce Danişmend Oğulları''ndan bahsedilmektedir. Sonra "Anadolu Beylikleri", "Osmanlılar, Devlet idaresi ve teşkilatı" bölümleri bulunmaktadır. Kitap ''Sonsöz''le bitmektedir. Orkun, burada Osmanlı tarihini Sokullu''nun ölümüne kadar getirebildiğini belirterek "Medeniyet tarihi de kitaba giremedi. Bütün bunları münasip bir zamana bırakmak hasıl oldu" ifadelerini kullanmaktadır.

*

Hüseyin Namık Orkun''un dört ciltlik Tarih Kitabı şu an bulunamamaktadır. İlgi gösteren arkadaşlar Cağaloğlu''nda Kubbealtı Fotokopi''de Hanifi Kayan Bey''den alabilirler. Tel: (212) 513 33 98.

Esen kalın.