Türkolog, dil bilimci Dr. Yusuf Gedikli'nin kaleme aldığı "İlk ve Orta Çağlar Türk Şiiri" adlı eseri mayıs ayında Post yayınevinden çıktı.
Son üç yıl içinde "Avrupa Hunları ve Avrupa Hun Türkçesi", "Kafkasya Hunları ve Kafkasya Hun Türkçesi", "Dillerin Şifresi II Hint-Avrupa Dillerinin Köken Bilimine Giriş", "Osmanlı Devletini Kuran Osman Beyin Adı Sorunu" ile Masao Mori, Kurakiçi Şiratori, Tang Chi, Pulat Otkan'ın Türkoloji hakkında makalelerini topladığı "Hunlar ve Göktürkler Üzerine" adlı yapıtları yayımlanan Gedikli, bu son eserinde "Hunlar Öncesinden Yunus Emre'ye kadar (MÖ 822-MS 1320)" gelen süreçte Türk şiirinden örnekler sunmaktadır.
*
Yusuf Gedikli'nin "İlk ve Orta Çağlar Türk Şiiri" adlı kitabı incelendiğinde Türklerin yazdığı ya da Çinli şairlerin Türkler hakkında kaleme aldığı şiirlerden Türk duyuş, yaşayış tarzıyla ilgili bilgiler, bulgular ve düşünceler hakkında bilgi edinmek mümkün. Gedikli, bu çalışmasında, Hun Türklerinden başlayarak eski Türklerin Çin kaynaklarına yansımış şiirleri hakkında bilgi vermekte, mevcut metinlerden örnekler yayımlayarak gerekli edebi, tarihi ve coğrafi açıklamalar yapmaktadır.
*
Eski Türk şiiri hakkında bilindiği gibi daha önce Türkolog Reşit Rahmeti Arat (1900-1964) ile Türk kadın Sinolog Muhaddere Nabi Özerdim (1916-1991) araştırma ve inceleme yapmıştı. Gedikli'nin eserinde bu iki değerli bilim insanımızdan da yararlandığı görülmektedir. Gedikli'nin Türk şiiri hakkında kaleme aldığı kitabı bir inceleme (monografi) hüviyetindedir.
*
Dr. Yusuf Gedikli, Ön Söz'de hazırladığı yapıtı hakkında bilgi verirken şöyle demektedir: "Şiirlerin hem zaman bakımından eski olması, hem mekânların şu an bizim için uzak olması çalışmamıza gizemli, esrarengiz, yadcıl (egzotik) bir hava da vermektedir. Bu bakımdan eser sadece şiir sevenleri, şairleri, meraklıları değil tarihçileri, kültür tarihçilerini, sosyal bilimcileri de ilgilendirmektedir."
Amacının eski Türk şiirini, düşünce tarzını, yaşama, doğaya, dünyaya bakış açısını ortaya sermek, yetişen ve yetişmekte olan genç şair ve bilim insanlarına esin kaynağı olmak olduğunu belirten Yusuf Gedikli, "Belki bir gün genç bir Türk şairi çıkıp bu şiirleri yeniden çevirecek ve bizlere gerçek sanat yapıları sunacaktır. Benzer şekilde genç bilim insanlarımız Çin kaynaklarında Türk tarihi, edebiyatı ve müziği hakkında araştırmalar yapacaklardır. Düşündüklerimiz gerçekleşirse yapıtımız da amacına ulaşmış olacaktır." ifadelerini kullanmaktadır.
*
Kitabın giriş kısmında "Tarihsel Sınırlama, Konusal Bölümleme ve Şiirlerin Yayımında Dikkat Edilen Hususlar" hakkında bilgi verilmektedir.
Sekiz bölümde kaleme alınan yapıtın ilk kısmı "Hun Öncesi Türklere İlişkin Bir Çin Şiiri (MÖ 822)" başlığını taşımaktadır.
İkinci bölüme "Hun Çağı Türk Şiiri ve Hunlara İlişkin Çin Şiirleri (MÖ 209-MS 216)" başlığı verilirken konu, "Hun Çağı Türk Şiiri, Hun Çağında Hunlara İlişkin Çin Şiirleri, Avrupa Hunlarına Ait Bir Ağıt, Avrupa Hunlarıyla İlgili Bir Türkü" ara başlıkları altında incelenmektedir.
Kitabın üçüncü bölümünün başlığı "Sonraki Hun, Tabgaç, Töles Çağları Türk Şiiri ve Sonraki Hun, Tabgaç Töles Çağlarına İlişkin Çin Şiirleri (216-552)."
Yapıtın dördüncü bölümüne "Göktürk Çağında Türk ve Türkçe Şiir; Göktürklere İlişkin Çin Şiirleri (552-745)", beşinci bölüme "Uygur Çağında Türkçe Şiir ve Uygurlara İlişkin Çin Şiirleri (745-1250)" başlığı verilirken şiirlerden çeşitli örnekler sunulmaktadır.
Yapıtın altıncı bölümünün başlığı "Erken İslam Çağı Türk Şiiri (1069-1300) ve Müslüman Türklere İlişkin Çin Şiiri." Burada "Karahanlılar ve sonrası", "Müslüman Türklere İlişkin Çin Şiirleri" yer almaktadır.
Yedinci bölümde "Kuman-Kıpçak (1303)" şiiri, sekizinci bölümde "Eski Anadolu Türk Şiiri (13-14. Yüzyıllar)" üzerine bilgi yer almaktadır.
Kitabın sonunda iki ek bölüm var. İlki "Cumhuriyet Şiirinde Eski Türkler, Çağdaş Türkler ve Türk Yurtları", ikinci ek "Çin Şiirlerinden Örnekler" başlığını taşımaktadır. Eser Kaynakça ve Dizinler ile sona ermektedir.
Esen kalın.
