Askerî yargıç, yazar M. Emin Değer, “CIA, Kontrgerilla ve Türkiye” adlı kitabında Amerikan emperyalizminin Türkiye’yi bir uydu sömürge devleti yapabilmek için nasıl dönüştürmeye çalıştığını gözler önüne seriyor.
İlk baskısı Nisan 1977 tarihinde yapılan kitabın elimizdeki yedinci baskısı Aralık 2006’da yapılmış. Kitap üzerine ilk yazıyı kaleme alan Çetin Yetkin, ABD emperyalizminin 12 Mart 1971 müdahalesiyle amacına bütünüyle ulaşamadığını belirterek şöyle diyor: “Asıl darbe, 12 Eylül 1980’de indirilecekti. 12 Mart, 12 Eylül’ün ilk perdesiydi. O nedenle, kitap salt bu açıdan 12 Eylül’e de ışık tutmakta ise de, Emin Değer, bu yeni basımda ayrıca metni yeniden gözden geçirerek 12 Mart 1971’den günümüze uzanan aynı yöndeki gelişmelere de değinmiş bulunuyor.”
Uğur Mumcu’nun kitabın 12 Eylül 1980 darbesinden önceki basımı için yazdığı Önsöz’de “Bağımsızlık Günü” başlığını taşıyor. Mumcu, burada “Türkiye Cumhuriyetinin temelinde ‘tam bağımsızlık’ ilkesinin yattığını” anımsatıyor.
*
Kitap “Sorunlar Yılı 1979” ile başlarken, “Durum” değerlendirmesinde “1923 yılında kurulan bağımsız Cumhuriyet’in 1977’de emperyalizmin güdümünde hasta ve yorgun, yaşlı bir devlet” konumuna düştüğüne dikkat çekiliyor.
Değer kitabında “Bugünlere nasıl gelindi” diye sorarken, yanıtını yine kendisi şöyle veriyor: “Yönetimde bulunanlar, ‘kalkınma, fukaralığı ve çaresizliği yenme’ adı altında sadece dışa bağımlı sermayeyi büyüttüler. Ulusal gelirin artımında en çok katkısı olan işçi sınıfı, köylüsü kentlisi ile halk bu gelirin %20’sini paylaşırken; ticaret ve sanayi burjuvazisi, %80’ini alıyor.”
*
Amerika’nın kuruluşundan bu yana beslediği emperyalist düşünce ve uygulamalar görülmezse sağlıklı sonuca ulaşılamayacağını anlatan Emin Değer, sözlerini şöyle tamamlıyor: “ABD, halkların uyanmasını istemez. Halklar, ABD’nin demokrasi ve özgürlük koruyucusu olduğuna inandırılmak istenir. Ama gerçek ABD’nin yaydığı gibi değildir. Gerçek, yardım adı altında ABD’nin emperyalist siyasasının uygulanmasıdır.”
*
Değer yapıtında, “Demokrat Parti dönemi”, “Johnson mektubu”, “NATO ve Türkiye”, “ABD neden Türkiye’de”, “Gizli savaş tekniği ve kontgerilla”, “Terörün nedenleri”, “Anarşik olaylar ve ayaklanma kuramı” gibi birçok ara başlık altında önemli bilgiler vermektedir.
*
Askerî yargıç M. Emin Değer, bu arada 12 Eylül öncesi kanlı olaylara değinirken her solcu gibi yanlı davranmaktan kendini alamıyor. Tüm olaylardan ülkücü hareketi sorumlu tutarken, solun döktüğü kanları görmezden geliyor.
Bu da kitabın değerine gölge düşürüyor.
Esen kalın.
