Toplum içinde dostlarla konuşurken zaman zaman bazılarından duyarız ''İnsan anne ve babasını kendisi seçemez'' diye doğrudur.

Türkiye''de de birçok ülkede olduğu gibi çeşitli topluluklar vardır. Bunların bazısı devlete ve Türk ulusuna bağlı bazısı ise düşmandır. Bu arada yanlış eğitim yoluyla aynı dinden oldukları halde düşmandan çok Türk milletine hasım olan bazı Müslümanlar da vardır.

*

Biz bugün Rize ile Artvin''in Hopa ve Kemalpaşa ilçelerinde yaşayan bir kısmı da Trabzon''da olan Hemşin denilen yurttaşlarımızdan bahsedeceğiz. Çünkü elimizde bu konuda kaleme alınmış güzel bir yapıt var.

Artvin''in Hopa ilçesinde 1955 yılında dünyaya gelen Remzi Yılmaz''ın yazdığı ''Bozkırın Atlı Göçebeleri Hemşinliler'' adlı eseri bu alanda önemli bir boşluğu dolduruyor.

Yılmaz, kitabından bahsederken bu çalışmanın sahasında ne ilk ne de son olacağını belirtmekte ve şöyle demektedir: "Saha çalışmalarım hem yurt içinde hem de yurt dışında gerçekten çok zevkliydi. Adeta ''geçmişimizle'' yüzleştim. Bu, bana mutluluk verdi. Bazı şeyler içinde bulunulan anda ve ortamda daha çok önem taşır. Bu bağlamda eserin tam da yazılması gereken bir süreçte (dönemde) olduğumuzu arz etmek durumundayım."

*

Kitabını 10 bölümde hazırlayan, on birinci bölüme ek olarak ''Lazlar'' maddesini koyan Yılmaz, burada ise ''Lazların tarihi, Laz ve boy ve sülalelerinin gerçek kimlikleri, Lazlar üzerinde oynanan emperyalist ve bölücü oyunlar''dan bahsetmektedir.

Remzi Yılmaz, eserinde ulus devletleri güçsüzleştirmek ve zayıflatmak için küresel bloğun yeni ideolojisinin ''çok kültürlülük'' olduğunu belirtmektedir. Buna örnek olarak da son yıllarda ortaya atılan ''Türkiyelilik'' ifadesini örnek vermektedir.

Doğu Karadeniz''de de bu konuda oyunlar oynandığını belirten Yılmaz, "Oysa Hemşin toplumu Türklerle aynı kültür türüne sahiptir." ifadelerini kullanmakta ve şöyle demektedir: "Rize''nin Çayeli ilçesinde Aşıklar Deresi ve köylerinde yaşayan halk ''Purnak-Purnik'' diye adlandırılan Hemşenliler, Akkoyunlu Türkmen boyu Purnak boyuna mensupturlar. Bu görüş gerçekten dikkate değer bir bilgidir. Çünkü Hemşin''den Hopa''ya, Batum''a, Borçka''ya kadar tüm Hemşenliler Akkoyunlu geleneği olan, evlerinin giriş kapısı üzerine koçboynuzu asmalarıdır. Bu Türkmen geleneği, Hemşenliler sayesinde günümüzde halen yaşatılıyor. Koç boynuzun asılma nedeni; haneye, eve, çadıra kötü ruhların sataşmasını önlemek içindir."

*

Remzi Yılmaz, kitabında, ''Laz Profesör'' lakabıyla tanınan Gürcistan Tiflis Üniversitesi''nden Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Guram Kartoiza''nın 1990 yılı Haziran ayında Kemalpaşa''ya geldiğini belirterek bir anısını naklediyor.

*

Ben tarihçiyim yalan söyleyemem

Remzi Yılmaz, Artvin Kemalpaşa''da tanık olduğu bir olayı şöyle anlatıyor:

"Prof. Dr. Guram Kartoiza, çarşı merkezinde sohbet ederken söz bir ara Laz ve Hemşenlilerin tarihleri, kimlikleri üzerine odaklandı. Güzel, güneşli bir gündü. Dükkân önündeki kalabalığı gören insanlar merak edip halka halka olup, pek çoğu ayakta Guram Bey''i dinliyorduk. ''Burada bir arada yaşadığınız Hemşinliler çok eski Türk kavmidirler. Bunlar Orta Asya içlerinden Erzurum üzerinden İspir ve Bayburt''tan Kaçkar Dağı''nın etrafına dağılmış göçebe Kıpçak varlıklarındandır'' deyince, bu kez onu dinleyen kitle içinden yaşlı bir amca Lazca şivesiyle ona, ''Bunları söyleme'' deyince, tekrar rahmetli Guram Kartoiza bu sefer daha yüksek bir sesle ''Benim kimseden çekindiğim yok. Ben bir tarihçiyim Burada size yanlış bilgiler veremem. Gerçek olmayan bir şeyi de söyleyemem.'' dedi. Bir an için ortalığa sessizlik hâkim oldu. Elindeki çay bardağını önündeki sehpaya bıraktı ve bu kez, ''Bu Hemşenliler var ya, kahraman insanlardır. Asla Türk milletini bu bölgede Ruslara satmadılar.'' deyince kalabalığın yarısı onu alkışladı.

*

Borçka ne demek?

Konuyla ilgili ama tanıttığımız ''Hemşinliler'' kitabında yer almayan bir başka bilgiyi köşemize alalım.

"Kuman Türkleri, 11. yüzyıldan sonra Gürcistan topraklarıyla birlikte, Doğu Karadeniz''de Artvin, Rize, Trabzon ve Erzurum''un kuzey ilçelerine yerleşmiştir.

''Borçka'', Kumanlarda bir oymağın adıdır. Bu oymak, Artvin''de yerleştiği yere kendi adını vermiştir.

Dil bilimci, Türkolog Dr. Yusuf Gedikli, Artvin''in Borçka ilçesiyle ilgili yaptığı araştırmada, "Borçka''nın Kuman Türkçesinde ''kurt yavrusu'' anlamına geldiğini" belirtmiştir.

Esen kalın.