Toplumbilimci Yılmaz Özakpınar, çeşitli üniversitelerde insan düşüncesinin gelişimi, bilim zihniyeti, bilim metodu gibi konularda yıllarca ders veren bir bilim adamıdır. Kaleme aldığı yapıtlarında kültür, kültür değişmeleri, teknolojik değişme, toplum yapısı, şehir toplumları gibi birçok alanda bilgi veren, çevresine ışık saçan bir Türk aydınıdır. Türk fikir adamlarından sosyal psikolog Erol Güngör''ün (1938-1983) yakın arkadaşıdır. Güngör''ün ''Değerler Psikolojisi'', ''Tarihte Türkler'' ile daha birçok eseri vardır.
*
Yılmaz Özakpınar hakkında daha önce 18 Mayıs 2020 tarihinde köşemizde ''Anlaşılamayan bir varlık: İnsan'' başlığı altında ''İnsanlığın Bugünkü Meseleleri ve İnsan Zihninin Niteliği'' üzerine kaleme aldığı yazısına değinmiştik. Şimdi "Bir Medeniyet Teorisi Kültür ve Medeniyete Yeni Bir Bakış" adlı kitabından bahsedeceğim.
*
Kitabın birinci bölümüne ''Kültür ve Medeniyetin İnsana Özgü Oluşu'' başlığını koyarken burada "İnsan, kültür ve medeniyeti bir imkânlar alanı içinde kendi tercihleriyle oluşturur." diyerek kültür ve medeniyetin biyolojik ve psikolojik temelini incelemektedir.
İkinci bölümde ''Kültür ve Medeniyet Anlayışları'' başlığı altında antropoloji, sosyoloji ve tarih alanlarında çok sayıda kültür ve medeniyet anlayışı olmasının sebebini araştırmakta, gözlemin önemine değinmektedir. Kültür ve medeniyet konusunda yapılan tartışmaları ele alırken yerli ve yabancı bilim insanlarının görüşlerini anımsatmaktadır. Yılmaz Özakpınar''a göre, ülkemizde kültür ve medeniyet meselesini bir sosyal bilimci olarak ele alan Mümtaz Turhan sonra Erol Güngör''dür.
Üçüncü bölüme ise ''Bir Medeniyet Teorisi'' başlığı verilirken şöyle deniyor: "Teori, kültür ve medeniyeti başka görüşlerde görülmeyen biçimde, kavramsal bir düzeyde net ve kesin olarak ayırt etmekle birlikte, ikisi arasındaki ilişkiyi de açıkça ortaya koyar. Yani teori, kültür ve medeniyeti, onların arasındaki yapısal bağı göstererek kavramsal düzeyde ayırt eder."
Yılmaz Özakpınar kitabının dördüncü bölümünde, ortaya konan bu medeniyet teorisi ışığında "Eski Medeniyetleri'' incelemektedir. Burada ''Mezopotamya Medeniyeti'', ''Mısır Medeniyeti'', ''Yunan Medeniyeti'' ve ''Roma Medeniyeti''ni ''teoriyi sınamaya yarayan gözlemler elde etmek amacıyla'' incelemektedir.
Son bölümde ise ''Bugünkü Manzara ve Geleceğin Görünümü''ne değinirken eski medeniyetlerin birçoğunun bütünlüğünü ve doğrudan doğruya etkileyiciliğini kaybettiğini, dağılıp gittiğini anlatmaktadır. Onların mirasından bazı parçaların sonraki medeniyetlerin yapısına girdiğini belirtirken, kökü çok eskilere dayanan mazı medeniyetlerin hâlâ canlılığını sürdürdüğünü anımsatmakta, Hint medeniyeti, Çin ve Japon medeniyetini örnek göstermektedir.
Günümüzde İslam medeniyeti ve Batı medeniyeti olduğunu belirten Özakpınar, şu gerçeğe de dikkat çekmektedir. İslam medeniyetinin iktisadi ve siyasal yapısı sarsılmıştır; buna rağmen İslamiyet''in inananların ruhunu etkileme gücü bugün de çok kuvvetlidir. Ve bu güç bugün Batı medeniyetinin en büyük rakibidir.
Özakpınar''a göre, Batı medeniyeti ise saf bir Hıristiyan medeniyeti değildir. Çünkü bu medeniyetin mensupları başta uzmanlar, aydınlar ve yöneticileri olmak üzere, Batı medeniyetinin köklerini Yunan ve Roma medeniyetinde görmektedir.
*
Yılmaz Özakpınar''ın bu eseri 6. baskıya ulaştı ve Ötüken Neşriyat''tan çıktı.
1. Basım: Kubbealtı Neşriyatı, 1997.
2. Basım: Ötüken Neşriyat, 1999.
Esen kalın
