Psikolog, akademisyen Yener Özen ve araştırma görevlisi Emine Er'in -evlat sorumluluğu- alt başlığıyla kaleme aldıkları "Biz Babadan Böyle Gördük" adlı eser, Batıda ve İslam toplumlarında anne ve babaya karşı nasıl davranılması gerektiği yolunda yapılan görüşler ve öneriler hakkında bilgi sunuyor. Bilim adamı ve düşünürlerin görüşlerine yer veriliyor.
Post yayınlarından 2020 yılında çıkan yapıtta, "evladın ebeveynine gereken bakımı sağlaması ve bu bakımı sağlarken bıkkınlık duymaması gerektiği" belirtiliyor.
Batı toplumunda ve Doğu toplumunda evlat sorumluluğunun vurgulandığı, Batı’da bu vurgu İncil'de yapılırken Doğu’da ise Konfüçyüs etiğinde vurgulandığı ifade ediliyor. Konfüçyüs öğretilerinde, "evladın ebeveynini sevmesi, ebeveynine saygı göstermesi ve ebeveynine hizmet etmesinin" vurgulandığı hatırlatılıyor.
*
İslam'ı benimsemiş topluluklarda da evlat sorumluluğuna ilişkin vurgunun Kur'an'da İsra (23, 24) suresinde geçen "Rabbin sadece kendisine kulluk etmenizi, annenize ve babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine öf! bile deme! Onları azarlama! İkisine de güzel söz söyle! Onları esirgeyerek alçak gönüllülükle üzerlerine kanat ger ve: Rabbim! Küçüklüğümde onlar beni nasıl yetiştirmişlerse şimdi de Sen onlara (öyle) rahmet et (diyerek dua et)" ayetinde belirgin şekilde görüldüğü anlatılıyor.
*
Kitap altı bölüm halinde hazırlanırken, ilk olarak "Sorumluluk ve evlat sorumluluğu”na dikkat çekiliyor. İkinci bölüme "Sorumluluk" başlığı konurken burada "sorumluluk türleri, kişisel sorumluluk, ortak sorumluluk, ulusal sorumluluk ve evrensel sorumluluk" gibi ara başlıklar yer alıyor.
Üçüncü bölüm "Evlat sorumluluğu", dördüncü bölüm "Evlat sorumluluğuna ilişkin teoriler", beşinci bölümde de "Evlat yetiştirmede anne baba tutumları"na değiniliyor. Burada, "evlat sorumluluğu" gibi köklü bir kavramın daha iyi anlaşılabilmesi için “öncelikle ebeveynin evladına olan görevini incelemek faydalı olacaktır" deniyor.
Biz köşemize bu güzel çalışmadan bazı alıntıları almayı uygun gördük.
*
Özetle sorumluluk, doğası gereği insanın doğuştan getirdiği bir özellik olmayıp eğitimle kazanabilecek bir niteliktir. Bu nedenle sorumluluk duygu ve davranışının bireylere kazandırılması, eğitim kurumları olarak okul ve ailelerin önemli hedeflerinden biri olagelmiştir. Bu iki kurum çocuklar üzerindeki etkilerini ortamsal yapılarıyla sağlarlar. Sınıf ve aile ortamının birey davranışları üzerinde büyük etkiye sahip oldukları konusunda hemen hemen bütün bilim adamı, yazar ve düşünürler hemfikirdir.
Bugünün sorumluluk eğitimi almış çocukları; yarının toplum bilinci oturmuş, ahlâki olgulara sahip çıkan, ülkesini, insanları doğayı seven ve koruyan herkese saygı gösteren yetişkinleri olacaktır. Sağlıklı bir sorumluluk gelişimi hem bireylerin hem de toplumun mutluluğunun temelini oluşturmaktadır.
