Değerli okurlarım bugün yazımızda halk arasında en çok merak edilen Nazar konusuna değineceğiz. Hadisi Şerif'te buyuruyor ki, "Göz değmesi haktır; deveyi kazana, insanı da kabre girdirir. Başka bir hadiste "Nazardan Allah'a sığınınız" buyurularak, şifayı Allah'tan istememiz tavsiye edilmektedir. Bir iş yapıldıktan sonra nazar eden kimse bereket duasında bulunarak, "Mâşallah, Lâ kuvvete illâ billah" derse, meydana gelebilecek zararı Allah'ın gidereceği bildirilmektedir. Nazar eden ve zarar verenler yalnız insanlar değildir. Aynı zamanda cinler de nazar edip insana zarar vermektedir. "Cinlerin nazarı oktan daha sür'atli geçer." diyen bazı âlimler göz değmesini, cinlerin çarpması ve nazar etmesi manasında da anlamaktadırlar.
Nazar göz, bakma, bakış, fikir, düşünme, mülahaza, niyet, dikkat, iltifat, teveccüh gibi Arapça olan bu kelime Türkçe'de 'kem göz' manasında kullanılmaktadır. Nazar, bugün için henüz pozitif ilimlerin ilgi alanına girmemiştir. Nazarın mahiyetinin bilinmemesi, onu inkâr etmeyi gerektirmez. Nazar, mahiyeti henüz anlaşılmamış nice olaylar vardır. "Tabiî hayatta veya zihin hayatında bugünkü ilmî metodlarımızla açıklanması mümkün olmayan olaylara metapsişik veya parapsikoloji denir." Bu güce sahip bir kimsenin, bir insana, bir hayvana ve özellikle bir çocuğa bakmakla durup dururken hastalık, sakatlık, ölüm gibi bir olayın meydana gelmesine yol açacağı sanılır. Herhangi bir olay böyle bir sebebe bağlandığı zaman "nazar değdi", nazara geldi", "nazara uğradı" denilir. "Kem göz" tâbiri de nazarı değen kimseler için kullanılır.
Bu kötü bakışın, kötü gözün değmemesi için çocukların elbiselerine dikilen mâvi camdan küçücük tesbih tanesi şeklinde, bâzan göz şeklinde olan, ortaları delikli cam yuvarlarlara nazar boncuğu denilir. Bunların beş parmak şeklinde olanları da vardır. Bazı yörelerde -şimdi bile- çocuklara, atlara ve nazar korkulan diğer hayvan ve eşyaya da nazar boncuğu takanlara rastlanır. Nazar boncuğunun dâima mâvi olduğu söylenir. Buna göz boncuğu da denir. Böyle mâvi boncuk, muska, çörek otu, mâşallah gibi bir kaç nazarlığın bir arada olup bir takım teşkil edenlerine de "nazar takımı" denir. Halk arasında nazara karşı en yaygın tedbirler ise, kurşun dökmek, tuz çevirmek, üzerlik yakmak veya herhangi bir hocaya okutmaktır.
Peygamberimiz (s.a.s) de nazarlık kullanmayı hoş karşılamamıştır. Diğer taraftan Resulullah (s.a.s); "Göz değmesi gerçektir." buyurmak suretiyle bir mânevi faktöre işaret etmişlerdir. Şu halde İslâm2da göz değmesi (nazar) vardır. Ancak, nazar boncuğu takmak vs. bâtıl inançlardan sayılmıştır. Bir rivayete göre Arap asıllı bir kişi, yemek yemeden iki veya üç gün çadırına çekilir, daha sonra oradan gelip geçen koyun ve deve sürüsüne bakar ve "gördüğüm bu koyun ve deve sütünden daha güzelini görmedim" derdi. Bunun üzerine o sürü hastalanır veya yere düşerek helâk olurdu. İşte nazar etmede maharetli olan bu kişiye, Peygamberimizi çekemeyen Mekkeli müşrikler, Hz. Peygâmbere nazar etmesini teklif etmişler, o da bu teklifi kabul etmişti. Allahu Teâlâ da bu ayetleriyle Resulünü korumuştu.
Yusuf suresinin altmış yedinci ayetinde ise, Hz. Yakub (a.s)'un oğullarına şöyle dediği anlatılmaktadır: "Ey oğullarım! Bir kapıdan (Mısır'a) girmeyin, ayrı ayrı kapılardan girin. Ama ben Allah'dan hiçbir şeyi sizin için savamam. Çünkü hüküm Allah'dan başkasının değildir. Onun için ben yalnız O'na tevekkül ettim. Tevekkül edenler yalnız O'na tevekkül etsinler. Nazardan Allah'a sığınınız. Çünkü göz (değmesi) gerçektir.
Ebû Said el-Hudrî (r.a)'den rivayet olunduğuna göre: "Resulullah (s.a.s), 'Cinlerin ve insanların nazarından Allah'a sığınırım.' gibi dualarla cinlerin ve insanların nazarından Allah'a sığınırdı. "Evinden çıkarken şu duâyı okuyan kişiye bu duâ kâfidir. O adam muhafaza altına alınır, şeytan da o adamdan uzaklaşıp bir kenara çekilir: "Bismillâhi tevekkeltü alellâhi lâ havle velâ kuvvete illâ billâh." Manası: "Allah Teâlâ'nın ism-i şerifini zikrederek evimden çıkarım. Ben Allah'a tevekkül ettim, güç ve kuvvet sadece Allah'ın lütuf ve ihsânıyladır.
Allah'a emanet olun.
Kalın sağlıcakla.
