Herhangi bir şeyle ilgilenirken, birden bire zihninizin geçmişte yaşanmış bir olayla ilgilendiğini hiç fark ettiniz mi?

Kitap okurken bir bakmışsınız arkadaşınızla yaşanan münakaşayı zihninizde çevirip duruyorsunuz.

"İnsanların benimle böyle konuşmasına nasıl izin veririm?"

Belki de bir yere yürürken geçen sınavda nasıl da hatalar yaptığınızla ilgileniyorsunuzdur.

"Bu deneme de bile bu hataları yapıyorsam, sınavda asla yapamam. Zaten babam da ne kadar yetersiz olduğumu hep söylerdi. Geçen sınavda da aynısı olmuştu ve sonuç rezaletti."

Bazense bir bakmışsınız ne kadar da suçlu ne kadar da kabahatli ne kadar da yetersiz olduğunuzla ilgileniyorsunuzdur.

"Belli ki ben hiç sevilmeyeceğim. Zaten ne zaman bunu hak ettim ki! Üniversitede de doğru düzgün arkadaşım yoktu iş yerinde de olmadı. Böyle hatalar yapmaya devam ettikçe olmayacak da!"

İşte bu gibi durumlarda, bir düşüncenin veya deneyimin içine dalıp tekrarlı bir biçimde onu evirip çevirme davranışına ruminasyon diyoruz.

Yani, bilişsel geviş getirme. Bunun elbette oldukça kabarık bir faturası var!

Genellikle olumsuz düşünce ve deneyimlerle ilgilendiğimiz bu anlar, şimdiki zamanımıza şiddetli ve karmaşık duygular çeker.

Bunların sıklığı arttıkça depresyon ve kaygı bozuklukları semptomları da artar.

Sıklık ve semptomlar da arttıkça artık neredeyse yerleşik hale gelen bir psikolojik bozukluk ediniriz.

Ruminasyona müdahale biçimleri arasında en etkili yöntemlerden birisi olarak yine karşımıza Mindfulness çıkıyor.

Mindfulness egzersizleri ile şimdi ve burada olan bitene yargısız bir biçimde odaklanan zihnimiz, geçmiş veya gelecekte dönüp duran düşünce trafiğine doğrudan müdahale etmiş olur.

Bir önceki yazıdaki gibi daha teknik konuşacak olursak olaylar tam olarak şu şekilde yaşanıyor:

Default Mode Network (DMN) yani varsayılan mod ağı diye de çevirebileceğimiz bir düşünce trafik ağımız var.

Zihin, boş bulunduğu durumlarda bu ağdaki aktivite artar ve kişi varsayılan modunda hangi olumsuz düşünce ve deneyimler varsa onları döndürmeye başlar.

Böylece, şimdiki zamandan kopar, anılarda ve düşüncelerde dolaşmaya başlar.

Onların yarattığı duygular her ne ise de şimdide onu hissetmeye yatkınlaşır.

Araştırmalar, mindfulness uygulaması sırasında, varsayılan mod ağındaki aktivitelerde azalmalar olduğunu ortaya çıkardı.

Böylece, zihin daha manuel bir mod ile, farkında ve oldukça bilinçli bir vaziyette çalışmaya başlar.

Sonuç olaraksa, olumsuz düşünce ve anıların yol açtığı duyguların önüne geçilir ve pekişmeler kesilir.

Bu da özellikle depresyonu pekiştiren ruminasyonu engelleyerek, semptomlarda şiddeti azaltır.

Bu pratikler sürdükçe, ruminatif düşüncelerin oluşması da ketlenir ve kişi, yeni yaşadığı olumsuz deneyimleri birer ruminasyon malzemesine dönüştürmeden işleyip, zihnindeki rafa kaldırır.

Görüldüğü gibi mindfulness ile birçok mekanizmaya müdahale ederek hem sahip olduğumuz olumsuz duyguları yönetmemizi sağlar hem de zihni daha bilinçli ve farkındalıkla yönetmemize yol açar.