Ey kahraman Türk kadını sen yerde
sürünmeye değil omuzlar üzerinde
göklere yükselmeye layıksın...
Mustafa Kemal ATATÜRK
Bugün 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü. Bugünün nasıl ortaya çıktığını, az çok biliyorsunuzdur. Kısaca özetlemem gerekirse, 8 Mart 1857'de New York'ta bir tekstil fabrikasında 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Polisin müdahalesi sonucu fabrikada yangın çıkar ve 120 kadın işçi yanarak can verir. 1910 yılının 26-27 Ağustos'unda Kopenhag'da 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısı yapılır. Burada Alman SDP ileri gelenlerinden Clara Zetkin'in, 1857 olayında ölen kadın işçiler anısına 8 Mart'ı "Uluslararası Dünya Kadınlar Günü" olarak anma önerisi oy birliği ile kabul edildi. O günden buyana kutlanmakta. Sadece bir farkla 1921'de Moskova'da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda adı "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" olarak değiştirildi...
***
Bize gelince Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün nezdinde Türk kadını ayrı bir yer tutar. Bu yazımda Atatürk'ün Türk kadınına verdiği değeri anlatmak istiyorum...
Kadınlarımız İstiklâl Savaşı sırasında gerek cephede, gerekse cephe gerisinde tüm gücü ile hizmet vermiştir. Cephede erkekle omuz omuza düşmana karşı savaşırken cephe gerisinde de çeşitli faaliyetleri ile savaşın destekçisi olmuştur.
Atatürk Türk kadınının bütün bu fedakârlık ve hizmetlerini takdir etmiş ve Cumhuriyetin ilânından itibaren kadının sosyal, ekonomik ve siyasal konumunu iyileştirici uygulamalarına başlamıştır.
Atatürk, 1916'da Doğu Cephesi kumandanıyken çevresindeki kişilerle sohbet sırasında kadınla ilgili sorunları tartışıyor, kadınların iyi yetiştirilmesinin topluma sağlayacağı yararları, çalışma yaşamında kadına da yer verilmesi gibi hususları vurguluyordu. 1918'de tedavi için gittiği Karlsbad'da tuttuğu notlardan da anlaşılacağı üzere sosyal yaşamdaki inkılâpları gerçekleştirmeyi daha o tarihlerde düşünmüştür.
Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet'in ilânından dokuz ay önce kadın hukukunda inkılâp ihtiyacı konusundaki düşüncelerini şu sözleri ile açıklamıştır:
* Bir toplum cinsinden yalnız birinin yeni gerekleri edinmesiyle yetinirse o toplum yarıdan fazla kuvvetsizlik içinde kalır."
* Bizim toplumumuzun başarı gösterememesinin sebebi kadınlarımıza karşı gösterdiğimiz ilgisizlik ve kusurdan doğmaktadır.
* Bizim sosyal toplumumuzun başarısızlığının sebebi, kadınlarımıza karşı gösterdiğimiz ilgisizlikten ileri gelmektedir. Yaşamak demek faaliyet demektir. Bundan dolayı bir sosyal toplumun, bir organı faaliyette bulunurken, diğer bir organı işlemezse, o sosyal toplum felçlidir."
Atatürk, çağdaş bir düşüncenin ürünü olan bu sözleriyle kadının toplumdaki yerini belirlemiştir.
Türk toplumunun gelişip yükselmesinde aile yapısının önemine inanan Atatürk, şöyle demektedir:
"Bu millet esas terbiyesini aileden almaktadır. Türk milleti öyle analara sahiptir ki her bir devrin büyük adamlarını bu analar yetiştirmiştir. Türk kadını daha büyük nesiller yetiştirmeye kabiliyetlidir."
Türk kadını, yüzyıllardır özlemini çektiği haklarına sahip olmada; en azimli, inançlı ve güçlü desteği Atatürk'ten almış ve çağdaş ülke kadınlarının önüne geçmiştir.
Atatürk'ün kendine özgü bir "kadın" anlayışı vardır. Bugün dünya aydınlarının birleştiği ve Birleşmiş Milletler Teşkilâtı'nın yaymaya çalıştığı ileri düzeydeki görüşe daha o zamanlar sahip bulunmaktadır.
1923'te İzmir'deki konuşmasında şöyle der: "Şuna inanmak lazımdır ki, dünya yüzünde gördüğümüz her şey kadının eseridir."
Atatürk'ün, reformları yaptığı bu dönemde Türk kadını ve onun hakları üzerinde görüşlerini ifade eden ilginç konuşmaları da olmuştur.
"Bizim sosyal topluluğumuzun başarısızlığının sebebi, kadınlarımıza karşı gösterdiğimiz ilgisizlikten ileri gelmektedir. Yaşamak, demek faaliyet demektir. Bundan dolayı bir sosyal toplumun bir organı faaliyette bulunurken, diğer bir organı işlemezse, o sosyal toplum felçlidir".
Bütün çalışan emekçi kadınların gününü kutlarım...
