Son zamanlarda kulağımıza sıklıkla çalınan bir kavram daha oluştu.

Duygusal yeme veya duygusal beslenme.

Bu kavram, vücudun beslenme ihtiyacını gidermekten ziyade olumsuz duygularla kısa vadeli bir başa çıkma yolu olarak yüksek kalorili ve fazla besin tüketimini tanımlıyor.

Yani beslenmek artık geçici bir rahatlama veya konfor sağlama stratejisine dönüşüveriyor.

Örneğin, yeni atandığı bir proje hakkında başarısızlık korkusu olan birisini düşünelim.

Bu kişi, proje ile ilgili karşılaştığı veya karşılaşacağı her uyarana stres tepkisi geliştiriyor.

Böylece, her sabah işe gitmeden önce midesini ne kadar yakacağını bilse de bir iki poğaça alıyor.

Üstüne, torpidoda duran şekerlemeleri de yol boyunca atıştırıyor.

Böylece, sabah sabah yaşadığı tüm kaygı ve stresle kısa vadeli de olsa baş ediyor yani rahatlıyor.

Rahatlıyor rahatlamasına ancak bu kişinin artık nur topu gibi bir kaçınma davranışı gelişmiş oluyor.

Evet, duygusal yeme bir kaçınma davranışıdır.

Tıpkı madde kullanımı gibi. Tıpkı erteleme veya aşırı çalışma davranışı gibi.

Kaçınma davranışı neydi hatırlayalım.

İnsanlar olarak bizler (aslında neredeyse tüm memeliler) yaşadığımız olumsuz duygulardan kaçma eğiliminde bir canlıyız.

Özellikle günümüzde her yerden "iyi hissetmelisin" hurafelerini de duyduğumuz için, olumsuz duygulardan kaçınma yollarımızı da çeşitlendirdik.

Bir kedi, zarar gördüğü bir insandan kaçınsa da bu kişinin karşısına çıkma olasılığını düşünüp kendisini yemeye vermez veya madde kullanmaz.

Tehdidi veya tehditle ilişkilendirdiği diğer kişi veya ortamlardan kaçınır o kadar.

Ancak biz öyle değiliz!

Modern insan, gıda endüstrisinin gelişimiyle yemek yemeyi de bir kaçınma davranışına dönüştürebildi.

Çünkü bu gıdalar (özellikle fast-food), beynimizdeki ödül ile ilişkili alanları çok kolay bir şekilde uyardığı için sadece olumsuz bir duygudan kaçınmış olmuyoruz.

Aynı zamanda iyi de hissediyoruz.

Dolayısıyla, zaten olumsuz duygudan kaçınabildiğimiz için kolayca pekişecek bu davranış bir de ödül kazandığı için iki katı bir şekilde pekişmiş oluyor.

Bu pekişmenin daha ciddi bir sonucu oluşuyor.

Örneğimize dönecek olursak, artık bu kişi işin dışındaki yaşam alanlarında da kaygı ve stres yaşadığında yine beslenmeyi bir duygu düzenleme stratejisi olarak kullanacaktır.

Çözüm için atılacak ilk adım, bu kaçınma davranışını hangi uyaranlara (durum, olay veya kişiler) karşı oluşturduğumuzu tespit etmektir.

İkinci olarak ise bu uyaranlara karşı oluşan duygularımızın ve elbette ki düşüncelerimizin neler olduğunu da fark etmemiz gerekiyor.

Sonrasında bu duygular ve düşüncelere yönelmemeyi (bilişsel ayrışma hakkındaki yazımı inceleyiniz) öğrenerek, kaçınma davranışımızı engelleyebilir (maruz kalmak) ve yerine daha işlevsel davranışlar yerleştirebiliriz.