Değerli okuyucular,
Bu gün özetle, Türkiye'de Zeytin tane ve yağ üretimi ile tüketim konusunu inceleyeceğiz.
Ana konuya geçmeden önce, Milas yöresinde bulunan 3200 yaşındaki Ata Ağaçtan bahsetmek isterim. "Ata ağaç" hala zeytin veriyor, zeytininden üstün nitelikli yağ alınıyor. Batı Anadolunun muhtelif yerlerinde bulunan yıllanmış zeytin ağaçlarının, özel korunmaya alınması gerekli, bize emanet edilmiş zenginliğimiz olduğunu düşünüyorum. Aşağıda Milas yöresinde yaşayan, 200 yaşındaki Ata Ağaç'ın resmini veriyorum,
"Bütün ağaçları seviyorum, ama en çok Zeytini. Öncelikle; dalı ile barışı, altın renkli yağı ile huzur ve mutluluğu sembolize ettiği için."
Yaptığım araştırmalarımda, zeytinin Akdeniz uygarlığının bütünleştirici parçası olduğunu öğrendim.
Değerli okuyucular; dünya zeytin ağacı varlığının % 98'i Akdeniz havzasında olduğunu tespit ettim. Yaklaşık 16 milyon ton olan dünya tane zeytin üretiminin %86'sı Akdeniz havzasında üretiliyor. Tane üretiminde ülkelerin payı İspanya, %26, İtalya, %23, Yunanistan % 15, Türkiye %11,5, Tunus, %8 ve Fas'ın %5 olarak dağılıyor. Türkiye, tane üretiminde 4. sıradadır.
Zeytin yağı üretiminde ülkelere bakacak olursak; 2014-2019'u kapsayan beş yıllık dönemde İspanya toplam 6.347 bin ton zeytin yağ üretirken, İtalya, 1.576 bin ton, Yunanistan 1.491 bin ton, Portekiz 503 bin ton, Türkiye 944 bin ton üretmiştir. Türkiye'nin yıllık zeytin yağ üretimi 150-200 bin ton cıvarındadır. Türkiye'nin küresel bazda toplam zeytin yağı üretimdeki payı; %6,3 cıvarındadır. Türkiye'deki zeytin ve zeytinyağı tüketimi; | | |
Zeytinyağı, öncelikle hiçbir kimyasal işleme tabi tutulmadan yenilebilen tek bitkisel yağdır, bir meyve suyudur, özelliğinden kaynaklanan doğallığı ve içeriğinde bulunan birçok vitamin ve koruyucu maddeleri nedeniyle sağlıklı beslenmede çok önemlidir. Ülkemizde kişi başına tüketim yılda 1,5 litre seviyesi ile dünyada en az tüketim Türkiye'dedir.
Ülkelerin şahıs başına yıllık zeytin yağ tüketimi bakımından bir kıyaslama yapacak olursak; Yunanistan şahıs başına yılda 21,8 Lt., İspanya 11.3 Lt., İtalya, 10,5 Lt., Portekiz, 7,2 Lt., Luxemburg 3,2 Lt., Malta, 3 Lt., Fransa 1,7 Lt. ve Türkiye, 1,5 Lt. zeytin yağ tüketmektedir.
Ülkemizin yıllık ham yağ ve yağlı tohum ithalatı için ödediği döviz miktarı 3,2 milyar dolar cıvarındadır. Bitkisel yağ açığımızın kapatılması bakımından zeytinyağı üretiminin arttırılması, hedef olmalıdır.
"Zeytinyağlı yiyemem aman,
Basma da fistan giyemem aman…"
Türküsü ile zeytin yağı yerine margarini pazarlamaya çalışan yaklaşım terk edilerek, zeytincilik teşvik edilmeli, böylece zeytin yağ üretimi arttırılırken, tüketimi de teşvik edilmelidir.
Sağlık ve esenlik dileklerimle.
1- Muğla-Tarım Temmuz-Ağustos 2020 No:1. Prof.Dr. S.AKTÜRK'ün kolleksyonundan
2- İngiliz yazar Aldous HUXLEY
3- Buharkent Ziraat Odası Başkanı naim.ozdamar@gmail.com
4- Tablo-3
