Kökeni Arapça ve Farsça olan kişi ve yer adları Türkçenin ses ve yapı özelliklerine göre yazılır: Ahmet, Bedrettin, Fuat, Mehmet, Necmettin, Nizamettin, Ömer, Rıza, Saadettin; Cezayir, Fas, Filistin, Mısır, Suudi Arabistan; Bağdat, Cidde, Erdebil, Halep, İsfahan, İskenderiye, Medine, Mekke, Şam, Şiraz, Tahran, Tebriz, Trablusgarp vb.
Yunanca Özel Adlar
Yunanca adlar yazılırken Yunan harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Homeros, Herodotos, Euripides, Pindaros, Solon, Sokrates, Aristoteles, Platon, Venizelos, Karamanlis, Papandreu, Onasis vb.
Ancak Herodotos, Sokrates, Aristoteles, Platon, Pythagoras, Eukleides adları dilimize Herodot, Sokrat, Aristo, Eflatun, Pisagor, Öklid biçimlerinde yerleşmiştir.
Rusça Özel Adlar
Rusça özel adlar yazılırken Rus harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleri kullanılır: Bolşevik, Brejnev, Çaykovski, Çehov, Dostoyevski, Gogol, Gorbaçov, İlminskiy, İlyiç, Katayev, Klyaştornıy, Malov, Mendeleyev, Prokofyev, Puşkin, Şolohov, Tolstoy, Yeltsin; Moskova, Omsk, Orenburg, Petersburg, Volga, Yenisey vb.
Uzak Doğu Dillerindeki Özel Adlar
1. Çince adlar, Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Huangho, Kanton, Nankin, Pekin, Şanghay.
Çincede soyadları küçük adlardan önce gelir. Soyadları çoklukla tek hecelidir, küçük adlar ise bir veya iki heceden oluşur. Bu adlar büyük harfle başlar; heceler arasına çizgi konur: Sun Yat-sen, Lin Yu-tang. Yalnız Konfüçyüs gibi yaygınlık kazanmış adlar bitişik yazılır.
2. Japonca adlar da Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto; Hirohito, Kayako Hayashi, Sbuishi Kato, Masao Mori.
Türk Devletleri ve Topluluklarındaki Özel Adlar
Türk devletleri ve topluluklarındaki kişi ve yer adları Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Azerbaycan, Özbekistan; Taşkent, Semerkant, Bakü, Bişkek; Abdullah Tukay, Abdürrauf Fıtrat, Bahtiyar Vahapzade, Baykonur, Cafer Cebbarlı, Cemal Kemal, Cengiz Aytmatov, İslam Kerimov, Muhtar Avazov, Osman Nasır vb. (tdk.org.tr)
BUNLAR DA KISA KISA
* TRT Nağme, kadın spiker, 07.02.2021/16.46: "Bestekârı bilinmeyen 'Ada sahillerinde bekliyorum..."
Arapçadan dilimize aranje edilen "Qadduk al-Mayyas" hakkında bilgi almadan sunum yapmak!
Suriyeli Asalah Nasri'den dinleyiniz... (https://www.youtube.com/watch?v=FmU9E7vUI-w)
* Tuba Özyol, TRT Nağme, , 23.02.2021/14.33: "23 Şubat 1987 yılında ölen Muzaffer İlkar'ın..."
Gün, ay ve yıl belirtildikten sonra "yılında" değil, "tarihinde" denilir!
Sakın eleştiri köşelerini okumayın e mi?
Ben bu yaşta hâlâ öğrenmeye çalışıyorum!
* Barajlardaki su seviyesi, yağan kar Nedeniyle yükselmiş! (Ersoy Dede, TRT TV1, 19.02.2021/19.21)
Barajlardaki su seviyesi, yağan kar sayesinde yükselmiş, ne gam!
* TYB İstanbul Şubesİ,
@tybistanbul
, 24.02.2021: "irfan hayâtımıza Yûnuslar'ın felsefesiyle yeniden can verip..."
İstanbul Şubesi, kesme imini yanlış kullanmış.
Doğrusu: Yûnus'ların...
* Mahmut Bıyıklı, Twitter, 19.02.2021: "Gidiyor gidiyor nurdan heykeller"
Bıyıklı, Necip Fazıl Kısakürek'in Sonsuzluk Kervanı şiirinden bir dizeyi kopyalayıp sahiplenmiş, kaynak göstermeksizin!
* "Berat Albayrak 128 milyar dolarlık rezervi satarken nasıl oluyor da kurlar 5,20'den 8,50'ye yükseliyor?" (İbrahim Kahveci, Karar, 26.02.2021)
Yok yani insan merak ediyor!
* Mevlüt Tezel, Sabah, 27.02.2021: "Geçtiğimiz Ocak ayında..."
- Zamanı biz geçmeyiz, o kendiliğinden geçer,
- Ay adları özel değildir ve küçük harfle başlaması gerekir.
* Son zamanlarda Hıncal Uluç'un başına kiremit düşüyor: "Bence bir grupta herkesin arasındaki sevgi..." (Sabah, 28.02.2021)
Yıllardır "küme" anlamındaki kelimeyi inat ve ısrarla "gurup" (Ay, Güneş, yıldız vb. gök cisimlerinin ufkun altına inmesi) şeklinde yazan Uluç'a ne diyelim bilemiyorum...
* Mevlüt Tezel, Sabah, 10.02.2021: "...karısını uçurumdan aşağı düşmesini sağlamıştı."
1. yanlış: Cümle düşük, doğrusu: "...karısının...
2. yanlış: Sağlamak fiili olumlu bir cümlede kullanılır. Cümlede "neden olmak, yol açmak" anlamında "sebep olmak" deyimi kullanılmalıdır!
