Okullarımızda, hemen her meslekte ve üniversitelerimizde Türkçe yetersizlikleri ile ne yazık ki sık sık karşılaşıyoruz.
Dil eğitiminin temel amacı, kişilerin düşünme ve iletişim becerilerinin geliştirilmesidir. Dille iletişimin bir yönünü anlatma, öteki yönünü anlama oluşturur. Bu nedenle bütün ülkelerin eğitim sistemlerinde, dil eğitimine, özellikle ve öncelikle ana dili eğitimine büyük önem verilir. Yetişmekte olanlara dilin çok iyi bir şekilde öğretilmesi için çalışılır. Çünkü dil, kültürün temel ögesidir ve insanları birbirine yaklaştıran en güçlü araçtır.
Dil eğitiminde asıl hedef; dört temel beceri olan dinleme, konuşma, okuma, yazma becerilerinin hedef kitleye kazandırılması ve geliştirilmesidir. Ana dili dersi bir bilgi kazandırma değil, beceri kazandırma dersidir.
Sözcük ve terim üretimindeki yetersizlik
Bir dilin gelişip zenginleşmesi, çağın gelişmelerine ayak uydurabilmesi için sözcük ve terim üretimi de çok önem taşımaktadır.
Almanya, Fransa, Macaristan gibi ülkeler dillerini yabancı dillerin istilasından kurtarabilmek için dil gümrüğü adını verebileceğimiz bir uygulama başlatmışlardır. Bu uygulamaya göre, yeni bir buluş yapıldığı ya da yeni bir alet icat edildiği zaman, herhangi bir gecikmeye fırsat vermeden bu kavrama uygun yeni bir sözcük türetilmektedir. Böylece yabancı sözcükler dile girip yerleşmeden karşılıklar bulunmakta ve dilin yozlaşması önlenebilmektedir. Türkçede ise yabancı sözcükler dilimize iyice yerleştikten sonra karşılıklar bulunmaya çalışılmaktadır. Ülkemizin gümrük birliğine girmesinden sonra bu konu çok daha önem kazanmıştır.
Türk Dil Kurumu ile Çağdaş Türk Dili dergisinin son yıllarda başlattığı yabancı sözcüklere karşılık bulma çalışmaları çok olumlu çabalardır. Bu konuda bazı yanlışlar yapılsa, tartışma götürür öneriler olsa bile bu tür iyi niyetli adımlardan geri dönülmemeli. Ayrıca bu konuda yazılı ve sözlü basın-yayın organlarının desteği sağlanmalı. Aksi takdirde yabancı sözcükler Türkçeye hızla dolmaya devam edecek, dilimiz gelişip zenginleşemeyecek ve yabancı dillerin boyunduruğundan kurtulamayacaktır.
Türkçemizin bağımsız bir dil olarak yaşamasını, gelişip zenginleşmesini istiyorsak, üretelim, türetelim, yaratalım ve Türkçe karşılıklar bulmaya çalışalım. Bunun herhangi bir ideolojiyle, sağcılıkla-solculukla, ilericilikle-gericilikle, tutuculukla, dindarlıkla-dinsizlikle bir ilgisi yoktur. (Prof. Dr. Cahit Kavcar, www.turkceogretimi.com )
***
BUNLAR DA KISA KISA
* İsmail Küçükkaya, FOX TV, 04.03.2020/8.26: "Dünyadaki rakkamlar...", "İngiltere'deki rakkamlar..." "Sayıları göstermek için kullanılan işaretlerden her biri" anlamındaki kelime "rakam" şeklinde seslendirilir!
* Müge Anlı, atv, 09.03.2020/10.24: "1969 tarihinde..." Gün, ay ve yıl belirtilmeden "tarihinde" denilmez! Doğru ifade: 1969 yılında...
* TRT Radyo 1, kadın spiker, 01.03.2020/7.42: "10 mürettebatın korona virüs." "Mürettebat"ın anlamı, "Gemi, uçak vb. taşıtlardaki görevlilerin tümü" olduğuna göre, cümlenin "10 kişilik mürettebatın..." şeklinde olması gerekir!
* Gülay Göktürk, Kanal A, 28.05.2008/21.57: "Bir sürü hukukçu" "Sürü"nün anlamı, "Evcil hayvanlar topluluğu", "Bir insanın bakımı altındaki hayvanların tümü", "Birlikte yaşayan hayvan topluluğu" ve "Yönlendirilebilen insan topluluğu" (TDK Türkçe Sözlük) olduğuna göre!
* Hıncal Uluç, Sabah, 12.03.2020: "12.03.2020: "Benim 'Yeryüzü Cenneti' Türkiyem!.." Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: "Türkiye'm"
