Koronavirüs tüm dünyayı kasıp kavururken diğer hastalıklar unutulur gibi oldu. Çağımızın önemli sağlık sorunu olan kanser, tüm dünyada artmaya devam ediyor. Kanser oluşumu önlenebilir nedenlere bağlı. Bilindiği gibi günümüzde tüm tıbbi gelişmelere karşın ölümcül bir hastalık olup hastalığın kendisi ve tedavi yaklaşımları hastaların yaşam kalitesini bozmaktadır. Kansere karşı bilinçlenerek risk faktörlerinden nasıl kaçınırız, erken tanı ve erken dönemde tedaviyle kanserden korunmak nasıl olur konusunu Biruni Üniversite Hastanesi Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Neşe Güney'e sorduk. Kanserle ilgili güncel verileri bizimle paylaşan Güney, şöyle konuştu: "Dünya'da, 2015 yılında 8,8 milyon kansere bağlı ölüm meydana gelmiştir. 2020 yılında toplam 1,8 milyon yeni kanser vakası gelişmiştir ve 606 bin kanser kaynaklı ölüm gerçekleşmiştir. 2030 yılında 27 milyon yeni vaka, 17 milyon ölüm ve 75 milyon yaşayan kanser hastası olacağı öngörülüyor. Yeni kanser vakalarının yirmi yılda yüzde 70 oranında artması bekleniyor."
Üstelik tedavi yöntemlerinin çok pahalı olması insanların psikolojisini bozmaktadır. Prof. Dr. Neşe Güney, kanser gelişiminde önemli risk faktörlerini şöyle anlattı:
Tütün kullanımı: Sigara en önemli kanser nedenidir. Dünyada her 10 saniyede bir kişi tütünle ilişkili bir hastalıktan ölmektedir. Tütün ve dumanının içinde 250'yi aşkın zararlı kimyasal ve karsinojen türevi vardır. Sigaraya başlama yaşı, içilen sigara miktarı ve süresi ile doğru orantılı risk artışı bilinmektedir. Sigara içimi dışında, pipo, puro kullanımı veya tütünün çiğnenmesi ve enfiye uygulaması da riski artırır. Ayrıca, günümüzde pasif içicilik olarak tanımlanan, kapalı yerlerde uzun süre sigara dumanına maruz kalma durumunda da risk artışı olduğu gösterilmiştir.
Beslenme ve diyet: Kansere bağlı ölümlerin yüzde 35'inde beslenme ve diyet sorumludur. Bunlardan en önemlisi obezitedir. Kalori ile kanser arasındaki ilişkiye bağlı olarak kalori alımının fazlalığı kanser riskini artırır. Aynı şekilde bebeklik ve erken çocukluk çağındaki obezite, erişkin dönemde kanser riskini artırabilir. Obezite ile ilişkili olduğu düşünülen kanserler meme, endometrium ve böbrek maligniteleridir
Üreme fonksiyonları: Bunlarla bazı kanserler arasında ilişki saptanmıştır. Kansere bağlı ölümlerin yüzde 7'sinden sorumludur. Geç menapoz, geç ilk doğum veya hiç doğum yapmamış olmak meme, over kanseri riskini artırır.
Jeofiziksel etkenler: Kansere bağlı ölümlerin yüzde 3 kadarı ilişkilidir. Cilt kanserleri, ultraviyole; tiroid kanseri, lösemi ve lenfomalar başta olmak üzere pek çok tümörle de radyasyon arasında etyolojik ilişkiler bilinmektedir.
Çevresel faktörler: Asbest, radon, nikel, uranyum gibi karsinojenler kansere bağlı ölümlerin yüzde 4'ünden sorumludur. Mikrodalga ve manyetik fiziksel etkenlerin kanser riskiyle ilişkisi tam olarak aydınlatılamamıştır.
Prof. Dr. Neşe Güney, kanserden korunmanın sekiz kuralını şöyle açıkladı:
1. Sigara içmeyin, içirmeyin.
2. Haftada 3-5 gün düzenli egzersiz yapın
3. Kilo kontrolünüzü sağlayın
4. Günde 4-5 porsiyon meyve ve sebze tüketin
5. Doymuş yağ miktarı en aza indirilmelidir.
6. Kullanılan alkol miktarı azaltılmalıdır.
7. Güneş yanıkları ve uzun güneş banyolarından kaçınılmalıdır.
8. Düzenli kontrolleri ihmal edilmemelidir.
