Günlük hayatımızda çok karşılaştığımız bir kelime "manipülasyon". Peki nedir bu manipülasyon? Hayatımızda ne kadar yer alıyor? Bu manipülasyonların ne kadarının farkındayız?

Gelin hep birlikte bu yazımda size anlatmaya çalışayım.

Günlük yaşantımızda artık manipülasyonlar bir silah olarak kullanılmaktadır. Manipülasyon, insanları kendi bilgileri dışında veya istemedikleri hâlde etkileme veya yönlendirme biçimidir. Mesela piyasalarda borsayı ve ekonomiyi değiştirmeye çalışarak suç işleyen manipülatörler vardır. Bu kişiler yatırımcılara yanlış işlem yaptıran ve bu şekilde piyasayı etkilemeye çalışan kişilerdir. Bir de tabii ki reklamlar. Reklamlar bu hayatımızda en çok manipüle edildiğimiz platformdur. O nedenle mümkün olduğu kadar reklamlardan uzak durmaya çalışmalıyız veya o anda bizi manipüle ettiğini fark edelim.

 Küçük yaştan itibaren farkında olmadan ya da farkında olarak manipülasyon bombardımanına maruz kalarak büyümüşüzdür.

Bazıları pozitif bazıları ise negatif etki eder. Övgü, cazibe, hediyeler, para, etkileyici özür dileme, etkileyici sözler, gülme gibi yüz ifadeleri vb. POZİTİF,

Azarlama, bağırma, suçlu hissettirme, ağlamak, duygusal şantaj, gözdağı verme, giderek artan ricalar, yalan söyleme, beyin yıkama, iletişimi kesmek, mahrum bırakma, duygusal suistimal, küçümseme, sindirme, küserek karşı tarafa istediğini yaptırma, kurban rolü oynamak ve hakaretler gibi davranışlar NEGATİF manipülasyonlara örnek olarak gösterilebilir.

Manipülasyonların en tehlikelisinden birisi Gaslighting'tir. (Gaslighting, 1944 yılında çevrilmiş bir filmden esinlenerek psikolojide bu isimle yer almaktadır. Bakınız "Gaslighting nedir?" Vikipedia) Kurban kendisine manipüle edildiğini fark etmez. Çünkü genelde karşısındaki kişi sevdiği ve güvendiği kişi olur. Çocuk yaştan itibaren hepimiz Gaslighting'lere maruz kalmışızdır. Örneğin küçükken birkaç kere sakarlık yaptıysak ve sürekli olarak annemiz ya da babamız bizi azarlayarak "Ne kadar sakarsın, şu şeyi doğru düzgün yapsana" demişse, zamanla artık bilinçaltımızda bu şartlanma gerçeğe dönüşür ve artık gerçekten sakarlaşmaya başlarız. Bu örnekleri daha da çoğaltabiliriz. Mesela, özellikle günümüzde eşlerini/sevgililerini aldatan çiftlerden biri aldattığı zaman ve diğeri bir şekilde şüphelenip kendisine göre doğru gerekçeler söylediği zaman aldatan eş, hemen hedefi şaşırtmak için "Amma da abarttın, ne var bunda? Her şeyden de kuşku duyuyorsun" diyerek hedefi şaşırtarak durumu tersine çevirir ve kişinin kendisinden şüphe etmesine neden olabilir.

Gaslighting'e başka en iyi örnek de, kişi sürekli karşı tarafın yanlış yaptığını, unutkan olduğunu, aptal olduğunu hissettiren davranışlar sergileyerek bu yönde konuşmalar yaptığında kurban bunu fark etmeyeceği için zamanla gerçekten de o hissettiği davranışların biçimini almaya başlar.

Yine "Ne var ki herkes böyle yapıyor",

"Sen bunu bilmeliydin. Benim her zaman bu şekilde düşündüğümü biliyor olman lazımdı",

"Sen zaten şimdi şunu yapamazsın",

"Sen şöyle yapmalısın, herkes böyle yapıyor",

"Ne kadar abartıyorsun?" diye duyduğunuzda, bunların hepsinin birer Gaslighting olduğunu artık bilmeliyiz.

Peki ne yapacağız kendimizi korumak için? Nasıl bir yol izleyeceğiz? Tabii ki fark edeceğiz. Evet yanlış duymadınız. Yine farkındalık yine farkındalık. Her yazımda sizlere bunu vurgulamaya çalışıyorum. Çünkü gerçekten de farkındalık çok çok önemli. Hayatımızın kontrolünü ele almak ve kaliteli, bilinçli bir yaşamın içinde var olmak için farkındalığımızı 7/24 saat canlı tutmaya gönüllü olmalıyız.

Gerçekten de burada önemli olan karşı tarafın söylediği hiçbir cümleyi, kararı, yargıyı gerçek yapmamaktır.

Eğer kendi merkezimizde olur ve farkındalığımızı her daim canlı tutabilirsek bu manipülasyonlara da maruz kalmayız. Ancak en önemlisi böyle bir manipülasyonla karşı karşıya kaldığımız zaman bu durumu tersine çevirerek karşı tarafı manipüle edebilmeyi de bilmeliyiz. Access Consciousness'ın kurucusu Garry Douglas, "Eğer manipüle etmezseniz manipüle edilirsiniz" der.

Diyelim ki karşımızdaki kişi bizi manipüle etti ve biz de bunu fark ettik. O anda ona sakın tepki vermeyin. Çünkü bu durum sizin karşınızdaki kişiyle savaş haline girmenizi sağlayacaktır. Bunun yerine kendi kendinize; "Evet şu anda bu kişi beni manipüle ediyor. O bunun farkında ya da değil. O zaman bu durumu nasıl tersine çevirebilirim/değiştirebilirim?" deyin.

Yani soru sorun. Kendinize, evrene, sisteme... Hiç fark etmez. Sadece soruda kalın. Cevap size gelecektir. Sonra oradan ya hemen uzaklaşın ya da kişiyi siz manipüle etmeye çalışın. Tabii ki olumlu manipüle etmeniz sizin frekansınızı da yukarı taşıyacaktır.

Bunu örneklendirelim. Mesela kişi sizin sürekli "..." olduğunuzu söyledi. Hep böyle yapıyorsun, şöyle yapıyorsun. O anda bir durun ve farkında olarak kesinlikle asla ve asla bu söylediği her neyse sizinle ilgili olmadığını bilin. Her zaman şöyle düşünün. "Bu onun ilginç bakış açısı. Sadece onun perspektifi. Gerçek değil. Zaten ona göre mavi yanlıştır. Bana göre kırmızı. Kime göre neye göre?" böyle düşündüğünüz an orada bir farkındalık yaşarsınız. Kişinin söylediklerinden etkilenmez ya da ciddiye almazsınız. Ya o anda oradan uzaklaşın ya da konuyu değiştirin.

Manipülasyonu çözüm odaklı ve mutluluk yaratacak amaçlar için kullanabilirsek eğer, kendimiz dahil herkese katkı oluruz. Burada önemli olan farkındalıklı niyetlerdir.