Çağımıza damgasını vuran koronavirüsten kurtulmak için her türlü yöntem deneniyor. Bütün umutlar aşıya bağlanmışken araştırma merkezleri de tüm hızıyla çalışmalarını sürdürüyor. Bu konuda Sanko Üniversitesi ve Turkishtime'ın iş birliğinde düzenlenen "Kovid-19 Ar-Ge Stratejileri Online Ortak Akıl Toplantısı" sağlık sektöründen paydaşları bir araya getirdi. Toplantıda, sağlık sektörünün Kovid-19 ile mücadelesini başarılı kılabilecek bir tablonun oluşabilmesi için sektör temsilcilerinin katılımıyla bazı görüşler öne çıktı. Bu görüşlerin doğrultusunda da bazı hedefler belirlendi. İşte o hedefler:

Yeni iş birliği modelleri ihtiyacı: Uzmanlar, tek tek merkezler bazında çalışmalar yürütmek yerine yeni iş birliği modellerine giderek birlikten güç doğacağı noktasında hem fikir. Araştırma merkezlerinin altyapı ve deneyimlerinin belli alanlarda yoğunlaştığını, bu nedenle geniş kapsamlı ve büyük ölçekli çalışmaların tek bir merkezde yapabilmesinin zor, hatta imkansız olduğuna ve merkezler arasında iş birliklerinin önemine dikkat çeken bazı uzmanlar, örneğin şu anda laboratuvarlarında virüsle ilgili çalışmalarını sürdürdüklerini fakat hayvanlara dair deney aşamasına gelindiğinde başka merkezlerle iş birliği yapmalarının kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Bu noktada yeni iş birliği modeline gidilerek tüm merkezlerin birbirleri ile çalışmasının gerektiğine vurgu yapılıyor.

Belli bir kapasitenin belli dönemler için oluşturulması: Sağlık sektörünü ilgilendiren alanlarda üretim sıkıntısı çekildiği için ek üretim kapasitelerinin oluşturulması ve bir yerde bekletilmesi gerektiği belirtiliyor. Pandemi dönemleri gibi özel dönemlere girildiğinde, bu yedek kapasitelerin hızla devreye girmesi o anki sorunla mücadelelerin başarısı ve kesintiye uğramaması açısından önemli bir konu olarak değerlendiriliyor.

Planlamanın doğru yapılması: Pandemi süreci ile birlikte Türkiye'nin hem aşı hem ilaç çalışmalarında bilgi birikimi ve bilgi yükü yüksek olan insan kapasitesinin olduğu görüldü. Sahip olunan ve yeni burs programları aracılığıyla hızla akışa çevrilen bu potansiyelden gelecekte de etkin bir şekilde yararlanmaya devam edilmesi için planlama süreçlerine olan ihtiyaç artıyor.

Mükemmeliyet merkezlerine duyulan ihtiyaç: Uzmanlar, bakanlıklar arası ciddi bir koordinasyonun oluşturularak, özellikle bulaşıcı enfeksiyon hastalıkları ile ilgili icracı bir kurumun olması gerektiğinin Kovid-19 ile birlikte net bir şekilde açığa çıktığını belirtiyor. Mükemmeliyet merkezleriyle birlikte, doğrudan Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Sağlık Sanayi Başkanlığı/Kurulu kurulup, savunmada alınan mesafenin benzer şekilde sağlık teknolojilerinde alınabileceğinin altı çiziliyor.

Genç neslin bilime özendirilmesi: Bu salgının Türkiye'ye açısından önemli bir katkısı; bilimsel yaklaşım ve bilimsel araştırmaların öneminin toplumun geniş kesimleri tarafından kavranmış olması. Bunun hükümet politikası olarak hep gündemde tutulması gerektiği belirtilirken genç neslin bilime özendirilmesi ve olanaklar hakkında farkındalık oluşturulması gerekiyor.

Uzun ve sürdürülebilir Ar-Ge stratejilerinin ortaya konulması: Rekabetçi bir ortam oluşturarak ürünlerin geliştirilmesi ve sürdürülebilirliğin sağlanması son derece önemli. Geliştirilecek ürünleri de sadece ilaç ve aşı özelinde düşünmemek, ülke nezdinde maske ve solunum cihazları da üreten, geliştiren ve bu konunun sürekli olarak Ar-Ge'sini de yapan, kendine yeter bir ülke olmamız gerekiyor. Çünkü biyolojik sistemler tehditlerin saptanması ve engellenmesi için uzun soluklu yatırım ve deneyimlerin yanı sıra sürekli gözlem ve izlem gerektiriyor.

Birlikte geliştirme modelinin benimsenmesi: Kovid-19'a karşı toplumu güçlendiren bilimsel ve teknolojik çözümler ve küresel salgının gelecekte gündeme getireceği yeni alanlara bakıldığında bir takım yeni teknolojilerin de ön plana çıktığı görülüyor. Bu alanlarda da elde edilecek başarının yine birlikte geliştirme yaklaşımına dayalı olacağı öngörülüyor.

Yüksek standartlarla küresel bakış açısı: Türkiye'den çıkacak olan orijinal bir ilacın dünya pazarına ulaşması için küresel proje ve çalışma ağları ile ortak çalışmaların artırılması artık bir gereklilik haline geldi. Bu anlamda dünya çapında düşünülerek, küresel anlamda ihracata yönelinmesi için gerekli adımların atılması lazım. Dünya çapında bir oyuncu olabilmek için de yüksek kalite ve standartlardan ödün verilmemesi son derece önemli.

Tüm paydaşların içinde olduğu güçlü bir ekosistem: Şu anda koronavirüs sayesinde başlatılmış olan daha güçlü iş birliğini sürdürmek son derece önemli. Kamu, özel sektör, akademi ve start-up'ların olduğu güçlü bir ekosistemi sürdürerek sağlık sektörünün daha iyi noktalara taşınabileceğine vurgu yapılıyor.

Geleceğe yönelik sağlam bir alt yapının oluşturulması: Kovid-19 ile birlikte hızlanan aşı çalışmalarının sonraki adımında bu aşıların daha iyi geliştirilmesi, bir sonraki adımında ise bunların üretimi konusunda da gereken alt yapının oluşturulması ciddi önem taşıyor. Bu alt yapının oluşturulması demek, ileride diğer aşıları da üretebilecek hale gelmemiz anlamına geliyor. Örneğin grip aşısı yapabilecek durumda olmamız anlamına geliyor.