Ayurvedik yaşam tarzı özetle bilincimizi yükselten, genel sağlık halimize olumlu ivme kazandıran, yaşlanmayı geciktiren, gıda seçimi, aromaterapi ve sportif aktivitelerimize yön verme gibi faydalarının yanısıra genel olarak yaşam kalitemizi yükselterek daha mutlu, daha huzurlu ve daha tatminkar olmamızı sağlayan etkileri barındırdığını söylemiştik.
Ayurvedik tıbbın ana kavramlarının başında bedenin "doşa" denilen üç ana tipe ayrılması geldiğini söylemiştik. Bunların; Vata, Pitta ve Kapha olduğunu da iletmiştik.
Her insanda bu doşa tiplerinden birinin baskın olduğu ve her doşanın özgün bir yaşam şekliyle (beslenme vs.) uyum içinde tam işlevini sürdürdüğü kabul edilir. Ayurvedik hekimler çeşitli teşhis yöntemleriyle kişide hangi doşanın ağır bastığını tespit eder ve o kişiyi doşasına uygun yaşam şekline yönlendirirler. Bazı anket ve test yöntemleri ile de hangi tip bedene sahip olunduğu tespit edildiği iddia edilmektedir.
Vata, sinir sistemi işlevini harekete geçiren hava ilkesidir. Vata dengesizliğinin belirtileri ise;
sinirlilik, kaygı, panik, korku, kilo eksikliği, ince vücut yapısı, seğirmeler, tikler, titreme, spazmlar
soğuktan ve rüzgardan hoşlanmamak, kuru veya çatlamış cilt, hafif ve kesintili uyku, kabızlık, gaz, şişkinlik, kuru, sert dışkı, dağınık duygular, yüksek seslere tahammül etmede zorluk, aşırı derecede düşünme veya endişe...
Pitta; sindirim sistemini düzenleyen ateş ilkesidir. Pitta dengesizliğinin belirtileri ise şöyle sıralanır:
Kırmızı, iltihaplı döküntü, akne, uçuk, ishal, vücutta veya eklemlerde akut iltihap, eksik öğünler üzerine bulantı veya rahatsızlık, asit reflü, mide veya peptik ülserler, mide ekşimesi, hayal kırıklığı, öfke, sinirlilik, yargı, sabırsızlık, eleştiri, hoşgörüsüzlük, vücutta rahatsız edici ısı hissi kırmızı -iltihaplı veya ışığa duyarlı gözler, aşırı mükemmeliyetçi eğilimler...
Kapha; besin maddelerini dolaşım sistemine taşıyan su ilkesidir. Kapha dengesizliğinin belirtileri de şöyledir: Aşırı mukus, sabah zor uyanma, beyaz dil yüzeyi yavaşlık, uyuşukluk veya ağırlık hissi, yavaş bağırsak hareketleri, kolay bağlanma veya sahiplenme, fazla kilo, aşırı duygusallık, kayıtsız veya inatçı olmak, aşırı yeme eğilimi...
Ayurvedik tıpta hastalık teşhisi hastanın gözle, elle muayenesi ve sorulan soruları cevaplamasıyla sağlanır. Muayene şu standart noktalarda gerçekleştirilir: Nabız teşhisi, idrar, dışkı (gaita), dil, göz,
deri, konuşma ve ses, genel görünüş. Ayrıca hazım kapasitesi, kişisel alışkanlıklar, bedenin görüntüsü, hastanın direnci de göz önüne alınır. Bunun yanı sıra teşhiste hastalıkla ilgili belirtiler de gözlemlenir ve çeşitli testler uygulanır.
Tedavide doşalardaki dengesizlik giderilmeye çalışılır, bitkisel formüller kullanılır, yemek düzeni ve hayat tarzına doşaların dengeye kavuşması için müdahale edilir ve ruhsal sağlık bakımından psikolojik destek verilir, hüzünlü ruh hali ortadan kaldırılmaya çalışılır. Sizlere daha sonra insanın doşasına uygun besinleri anlatacağım.
