Türkiye'de, genel nüfus sayımı, ülkemizin istatistik işlerini yürütmekle görevli devlet kurumu olan "Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE)" veya bugünkü adıyla Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından belirli aralıklarla yapılan nüfus sayımıdır. TÜİK tarafından yapılan çok sayıdaki istatistik çalışmaların en önemlisi sizin de belirteceğiniz gibi "genel nüfus sayımı"dır.
Osmanlı'da başarılı ilk nüfus sayımı savaşa katılacak Müslüman askerlerin sayısını ve yeni vergi kaynaklarının tespiti için 1831 yılında İkinci Mahmut tarafından yaptırıldı. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra ise ilk kez 28 Ekim 1927 tarihinde nüfus sayımı oldu. Bu yıldan itibaren genellikle 5 yıllık aralarla düzenli nüfus sayımı yapıldı. Bu uygulama esnasında ülke çapında sokağa çıkma yasağı uygulanmak zorunda kalındı. İlk kez sokağa çıkma yasağı olmaksızın adrese dayalı nüfus sayımı 2007 yılında yapıldı. Sokağa çıkma yasağı yüzünden maliyetin çok yüksek olması, sayım sonuçlarının değerlendirilmesinin çok uzun sürmesi, kişi hak ve özgürlüklerinin kısıtlanması nedenlerinden dolayı o güne kadar 14 kez uygulanan sokağa çıkma yasğı kaldırıldı
Nüfus sayımları erkek, kadın, genç nüfusu belirlemek, kırsal-kentsel nüfusu belirlemek, nüfus yerleşim yerlerine göre dağılımını belirlemek, okuma-yazma oranını belirlemek, eğitim durumunu belirlemek, nüfusu belirlemek, nüfusun yaşlara göre dağılımını belirlemek ve daha birçok amaçtan dolayı yapılıyor.
Nüfusun artışı incelendiğinde Cumhuriyetin ilk yıllarında erkek nüfusunun az olduğu görülür. Çünkü savaşlardan dolayı erkeklerin birçoğu şehit düşmüş geri dönememiştir. Bir de buna 1940'larda İkinci Dünya Savaşı sırasında erkeklerin silah altına alınması eklenmiştir. Son dönemlerde ise uygulaması tartışılan nüfus planlamaları eklendi.
İstanbul; Türkiye'deki 81 ilin en kalabalık mega kentidir. Tarihteki üç imparatorluğa başkentlik yapmış bu kent; ülkenin en kalabalık, ekonomik, tarihi ve sosyo-kültürel açıdan önde gelen şehridir. Şehir, iktisadi büyüklük açısından dünyada 34. sırada yer alır. Bu yüzden de sürekli olarak sadece Anadolu'dan dünyanın dört bir yanından göç alır.
5 bin 343 kilometrekareye sıkışmış bu kent, 31 Aralık 2020 resmi rakamlarına göre 15 milyon 462 bin 452 kişiyi barındırmaktadır. Bu nüfusun, 7 milyon 750.bin 836'sı erkek, 7 milyon 711 bin 616'sı kadındır. Yüzde olarak ise %50,13 erkek, %49,87'si kadındır. Ancak çok yakın tarihe kadar bu mega kente günde yaklaşık bin aile göç etmekteydi. İstanbul'da en yetkili ismi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, bu rakamı 18 milyon olarak telaffuz ediyor. Bazı bilim adamları ise; 20-25 milyondan dem vuruyor.
Biz bu tartışmalı rakamları bir kenara bırakıp, 15 milyon 462 bin 452 kişilik resmi rakamları kabul ettık diyelim. 2019 rakamlarına göre komşumuz Yunanistan'ın nüfusu 10,72 milyon, yine bir başka komşumuz Bulgaristan'ın aynı yıl nüfusu 7 milyondur. Yunanistan'la Bulgaristan'ın nüfuslarını yan yana getirip topladığınızda İstanbul'un resmi nüfusu yine 1 milyon fazladır.
Düşünün bu iki ülkenin geniş çoğrafyasındaki nüfuslarını, getirip 3 tarafı denizlerle kapalı, hemen hemen her tarafı SİT alanlarının dokunulmazlığıyla kaplı bir alanda yaşamaya ve de onlara hizmet götürmeye mahkumsunuz. Bir düşünün Türkiye nüfusunun yüzde 18,49'u bu İstanbul'da ikamet etmektedir.
Bu durum Amerikalıların da dikkatini çekmiş. ABD Ulusal İstihbarat Raporunda bunu açık açık yazmışlar.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ulusal İstihbarat Konseyi "Küresel Eğilimler 2040 Raporu"nda buna dikkat çekiliyor. Raporda, Avrupa'da nüfusu en yüksek olan şehirler sıralamasında 2035'te 18 milyon nüfusla İstanbul'a birinci sırada yer verilmiş.
ABD Ulusal İstihbarat Konseyi'nin 4 yılda bir ve bu yıl 7'incisi hazırlanan "Küresel Eğilimler 2040 Raporu" açıklandı. Raporun Türkiye ile ilgili tahminler de yer aldı. Rapora göre, Avrupa'da nüfusu en yüksek olan şehirler sıralamasında 2035'te 18 milyon nüfusla İstanbul birinci sırada bulunurken, Paris 12 milyon ile ikinci, 10,6 ile Londra üçüncü olarak öngörülüyor. Londra'yı 7 milyon ile Madrid'i de 6.2 milyon nüfus ile başkent Ankara takip ediyor. Rapordaki listenin ilk beşinde Türkiye'den iki şehir yer alıyor.
Öte yandan raporda 20 yıldaki nüfus gelişim tahminlerine göre ise, nüfusun artacağı ancak artış oranının azalacağı belirtiliyor. Ayrıca, raporda 2040 yılında 1,4 milyar insanın dünya nüfusuna eklenesi ve küresel nüfusun 9,2 milyara ulaşması bekleniyor.
Evet İstanbul'un durumu bu. Ne diyelim; Allah oturana da, bakana da yardım etsin.
