İle ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir. Kelimelere eklenerek yazıldığında ünlü uyumlarına uyar.
İle, ünsüzle biten kelimelere ek olarak getirildiğinde i ünlüsü düşer ve bitişik yazılır: bulut-la (bulut ile), çiçek-le (çiçek ile), kuş-la (kuş ile).
İle, ünlüyle biten kelimelere ek olarak getirildiğinde başındaki i ünlüsü düşer ve araya y ünsüzü girer. Ek, ünlü uyumlarına uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), anası-y-la, (anası ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).
***
BUNLAR DA KISA KISA
* Metin Özkan, TV'lerde argo konuşmaya devam ediyor: "Bana ne laga luga yapıyorsunuz." (CNN Türk, 03.10.2019/22.21)
Ekranda bir kadına yapılan hitap.
Hiç yakışıyor mu?
Özkan ayrıca "Mal bulmuş Mağribi" diyemiyor: "Mal bulmuş Mağrip."
Mağrip: Batı
Mağribi: Batılı
* Barış Doster de defaatle (defalarca) yerine defaten (ansızın) zarfını kullanıyor! (CNN Türk, 25.09.2019/22.40)
* Hıncal Uluç, Sabah 19.09.2019: "Atatürk Hava Limanı'nda..."
Hıncal Uluç bu, tescilli ticari markaları bile kafasına uyduğu gibi yazar. Ayrıksı, olduğunu illa ki ispatlayacak
Adın doğrusu, "Atatürk Havalimanı'nda..."
* Giovanni Scognamillo, İstanbul Gizemleri, Bilge Karınca:
"69'ncu sayısında yayınlanmıştır."
- 69'un okunuşu "z" ile bittiğinden ekin, "-uncu" şeklinde olması gerekir
- Yayınlanmak uydurma bir kelimedir, doğrusu yayımlamaktır.
Yönetmen ve düzeltmen araziye uymuş!
* Millî Gazete, 29.08.2016: "Diyanet ve ilahiyat iki elini başının arasına almalıdır."
Başını iki elinin arasına almak varken!
* Tuğba Dalkılıç, Twitter: "Söylesen anlamıycak söylemesen içine dert olucak ama yinede susarsın çünkü artık sende de bazı şeyler bitmiş olur eskisi gibi değilsindir."
Hem "spiker" hem de "kitap yazarı."
İşte marifeti!
* Nidayi Sevim, Twitter, 12.09.2019: "Eylem özelde müslümanların genelde bütün insanlığın yararınadır."
Kural: Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık... (TDK)
Yazarın kuraldan haberi yok!
* İbrahim Tenekeci, Yeni Şafak, 14.09.2016: "Bugüne kadar kabaca üç yüz elli yazım bu köşede yayınlandı."
Yayınlamak uydurmasını kullanan kullanana.
Kelimenin doğrusu, neşretmek anlamında "yayımlamak"tır!
* Dr. Mustafa Duman, Ayasofya'nın yapılışı sırasında padişahların zulümle değil iyilikle iş yaptırdıklarını belirtiyor (İstanbul Efsaneleri, Heyamola Yayınları)
Ayasofya'nın 532-537 yıllarında inşa edildiğini, Osmanlı İmparatorluğu'nun da 1299'da kurulduğunu belirtelim!
* Metin Özkan, seyircilere kötü örnek oluyor.
"- Şöyle soruyum
- Onu da okuyum
- Neresine gülüyüm" (CNN Türk, 25.09.2019)
Özkan ayrıca, "bakımından" anlamındaki "itibarıyla" zarfını "itibariyle" şeklinde kullanıyor!
* Cengiz Semercioğlu, Hürriyet: "Dün itibariyle yeni eğitim öğretim dönemi özel okullarda başladı..."
"İtibari"nin anlamını bilmeyen bir köşe yazarı daha.
İtibari: Fiktif.
İtibarıyla: -den sayılmak üzere
* Dr. Mustafa Duman, İstanbul Efsaneleri, Heyamola Yayınları: "Hacı Bektaşi Veli."
Sn. Yazar ve Yayın Yönetmeni Ömer Asan'a, "Bektaşi"nin, "Hacı Bektaş Veli'nin tarikatına girmiş olan kimse" olduğunu anlatmanın bir yararı olur mu dersiniz?
Doğru yazım: Hacı Bektaş Veli!
* Nidayi Sevim, Twitter, 22.09.2019: "Birlikte verilen bu tarihlerde günler ve aylarda belirtilmiştir."
Dahi anlamındaki "da" kelimeye ulanmaz!
Bilgi, ilkokul 4. sınıfta öğretilir.
Yüksek ilkmektep mezunları kelimeye ekler!
* http://ntv.com.tr, 25.06.2012: "Kurtarma çalışmalarına Cougar tipi helikopter, bir CASA uçağı ve fıkrateyn katılıyor."
NTV editörleri fırkateyn'i "fıkrateyn" yapıvermişler!
* Sadık Yalsızuçanlar, http://sadikyalsizuçanlar.net, 01.03.2009: "Çevresi özel kabristanlık olarak ayrıldığından etrafına ihata duvarı çevrilmiştir."
"Mezarlık" anlamındaki kelime, "kabristanlık" değil, "kabristan"dır.
* Mustafa Özcan, Fikirname, Ocak 2019: "Selman ve Trump gibi liderler temyiz kabilinden yoksundurlar."
Hiçbir anlamı olmayan cümlenin doğrusu: "Selman ve Trump gibi liderler temyiz kabiliyetinden yoksundurlar."
Yazı işleri sorumlusu Miraç Çölgezer olursa...
* Fadime Özkan, Star, 08.05.2019: "6 Mayıs itibariyle doğrudan kampanyaya dahil oldu."
"-den sayılmak üzere" anlamındaki zarf "itibarıyla" şeklinde yazılır. "İtibari"nin anlamı "fiktif"tir.
Biz Fadime Özkan'ı uyarmaktan bıktık.
Kendisi vurduymazın biridir! Böyle biline!
