Dilimizde ev sahibi ve ev sahibesi örneklerinde olduğu gibi ev ile yapılmış iki sözümüz var. Ev sahibi bayansa, bu durumda eskiden ev sahibesi sözü kullanılırdı. Bugün giderek kullanımdan düşmüş olan ev sahibesi gibi dişilik kavramı taşıyan müdire, kâtibe sözleri de eskimiştir.
Yasalara göre bir konutu tasarrufu altında tutan kimse anlamında olan ev sahibi, bugün daha çok bir evi olan veya kiraya verdiği bir evi bulunan kimse için kullanılmaktadır. Sözlüklere girmemiş, açıklanmamış olan bu tamlamayla kurulmuş bir de ev sahipliği yapmak birleşik fiili vardır. Bunun gibi ev sahibi olmak birleşik fiili de sözlüklerde yoktur. Ev sahipliği yapmak yanında ev sahipliği etmek biçimi de kullanılırdı. Sözlüklere ev sahipliği etmek birleşik fiili de geçmemiştir.
Ev sahipliği yapmak veya ev sahipliği etmek sözlerini bir konuğu ağırlamak, onu evinde misafir etmek biçiminde tanımlayabiliriz. Bunu, konuğun rahatını sağlamak anlamında da kullanıyoruz. Son günlerde bu birleşik fiilin Antalya bu vahşete ev sahipliği yaptı veya İstanbul bu kazaya ev sahipliği yaptı biçimlerinde geçtiğini görüyoruz. Son olarak Kanal D'de 17.1.2004 Cumartesi gecesi saat 19.25'te haberler verilirken, yayın spikeri Ayşenur Yazıcı da haberinde bu birleşik fiili aynı biçimde kullandı. Bunun gibi Denizli bu saldırıya ev sahipliği yaptı biçiminde değişik kullanımlarına hayretle rastladığımız bu söz, Show televizyonunda da dillerden düşmüyor.
Ev sahipliği yapmak (etmek) yukarıda anlamını belirttiğim gibi bir meziyettir. Türklerin gelenek ve göreneklerinde bulunan olumlu bir iştir. Böyle bir sözün olumsuz eylemler için kullanılması kanaatimce doğru değildir. Bir saldırı veya bir kaza olayı, Türkçede cerayan etti, vuku buldu, meydana geldi gibi daha başka fiillerle anlatılabilir. Bu tür eylemlerin ev sahipliği yapmak birleşik fiili ile anlatılması gerçeklere uygun düşmemektedir. Bu arada ev sahipliği yapmak biçiminin yeni olduğunu ve bunun daha önceki biçiminin ev sahipliği etmek olduğunu belirtelim. Etmek fiili, park etmek örneğinde olduğu gibi yavaş yavaş yerini yapmak fiiline bırakıyor. Bunu bir gelişme değil, bir yozlaşma olarak değerlendirmek gerekir.
Vizyon
Gösterime girecek iki yerli sinema filminin haber konusu edildiği şu günlerde vizyon kelimesi gene sık sık kullanılmaya başlandı. TGRT'nin 17.1.2004 günü akşam haberlerinde kullanılan vizyon sözü için Türk Dil Kurumunca önerilmiş gösterim sözüne nedense itibar edilmiyor. Bunu bir tür bilinçsizliğe bağlamak istemiyorum. Muhtemelen bu durum vizyon'un Türkçe karşılığının gösterim olduğundan haberdar edilememiş olmadan kaynaklanıyor. Bir Türk'ün ve bir Türk televizyonunun gösterim dememesi, vizyon'u özellikle tercih etmesi mantıklı bir hareket olarak değerlendirilemez.
Birkaç gün evvel Sayın Hüseyin Movit'in bir özel televizyonda katıldığı dil programında verdiği ilginç örnekler arasında vizyon'u bulamadım. Bir başka programında bu sözün karşılığı olan gösterim sözü üzerinde durmasını ve bu karşılıkta ısrar etmesini bekliyorum. (Prof. Dr. Hamza Zülfikar, gulceedebiyat.net )
BUNLAR DA KISA KISA
* Metin Özkan, CNN Türk, 23.06.2020/21.33: "Heyecan yapmayın..."
Heyecanlanmayın demek varken "heyecan yapmayın" uydurması... Telaffuz özrü dışında...
* Zeki Müren, TRT Nağme, 24.08.2020/10.45: "İbret için gelmiş derler cihana/Noktadır benlerini sayamadım ben..."
Sanatçımız Âşık Ömer'in dizesini yanlış seslendiriyor! Hece sayısına dikkat edelim: "İbret için gelmiş derler cihana Noktadır benlerin sayamadım ben..."
* Abdullah Çiftçi, CNN Türk, 14.08.2020/22.18: "Yenilebilir enerji..."
Abdullah Çiftçi, "yenilenebilir enerji" yerine "yenilebir enerji" diyor, hem de defalarca...
* Aziz Üstel, Star, 22.08.2020: "NE MUTLU TÜRKÜM DİYENE!"
Aziz Üstel de kesme imi konusunda kararsız! Doğru yazım: NE MUTLU TÜRK'ÜM DİYENE!
* Metin Özkan, CNN Türk, 23.06.2020/21.36: "İtibariyle..." Yanlış: İtibariyle Doğru: İtibarıyla İtibarıyla: -den sayılmak üzere İtibari: Fiktif, saymaca, öyle sayılan
