Etki etmek ve diğerleri

Uzun hecelerle ilgili olarak yaptığım açıklamalardan sonra etmek, olmak yardımcı fiillerinin kullanımında gördüğüm bazı tutarsızlıkları da dile getireyim. Sorun etki etmek, umut etmek gibi birleşik fiillerle ilgilidir. Müdafaa etmek birleşik fiili, savunmak fiiliyle karşılandı. Savunmak varken bunun yerine savunma yapmak daha sık kullanılmaya başladı. Etki etmek defalarca üzerinde durduğum kelimelerden biridir. Uyarılara rağmen kullanımında hiçbir değişme olmadı. Dilde tesir etmek için karşılığı önerilmiş ve tutunmuş etkilemek fiili var. Bunun etkilenmek, etkileşmek gibi çatı ekli türevleri yapılmış ve dile mal olmuş. Ne gariptir ki etkilemek yerine sürekli etki etmek kullanılıyor. Bunun gibi ümit etmek iken ummak fiiliyle karşılandı. Şimdi ummak yerine umut etmek yaygınlaşıyor. Bu tür yanlış kullanımlar üzerinde çok duruldu. Başka yazarlar da buna değindiler. Üniversitelerin Türk Dili, fakültelerin Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerinde okutulan derslerde de söz konusu birleşik fiiller dile getirildi. Ancak değişen bir şey olmadı. Bu durum, dile gereken önemin verilmemesinden kaynaklanıyor. Ülkemizde Türkçeden çok, yabancı dil gündemdedir. Türkçeyi doğru kullanma kaygısı zayıflamıştır. Dil yazıları okunmuyor. Söz hazinesinin daraldığı, anlatım gücünün zayıfladığı dikkate alınmıyor. Dilin inceliklerini bilerek kullanmak yerine, kişiler; seslerini yükselterek, bağırarak, masaya vurarak ne demek istediklerini anlatmaya çalışıyorlar. (Prof. Dr. Hamza Zülfikar, Türk Dili)

BUNLAR DA KISA KISA

Dr. Serhat Demirel'in, Türkçe Telaffuz Sözlüğü'ndeki yanlışlar:

- Ege denizi

- Azak Denizi

Bir yanlış (Ege denizi), bir doğru (Azak Denizi).

Demirel, sözlüğünü özenle hazırlamamış!

Netice- i kelam, Demirel başaramayacağı bir işe soyunmuş!

"Mavera-ün nehir: Orta Asya'da Ceyhun Nehri ile Seyhun nehri arasında kalan tarihî bölge."

Önce doğru (Ceyhun Nehri), sonra yanlış (Seyhun nehri)!

Ne biçim Sözlük bu?

- Türklerin yaşadığı ortaasyadaki yurt

- Azerbaycan Orta Asya'da kurulu