Etki etmek ve diğerleri

Dildeki özleştirmeler yeterince tanıtılmadı, anlatılamadı, öğretilmedi veya Türkçenin yararına olan özleştirmelere ilgi duyulmadı. Dilde bu gelişmeler olurken bu kez de Batı dillerinden gelen kelimelerde aynı tutum ortaya çıktı ve yayıldı. Bunun için ajite etmek, manipüle etmek, sabote etmek, empoze etmek, devalüe etmek, test etmek, çek etmek, elimine etmek, kamufle etmek, provoke etmek, restore etmek lanse etmek, prezante etmek, dizayn etmek, asiste etmek, çek etmek, lokalize etmek, pasifize etmek, realize etmek, sübvanse etmek, analiz etmek, dizayn etmek, ekarte etmek gibi örnekleri verelim.

Aydınlarımız bunları bağırlarına basarken Türkçe karşılıkları yok mu diye düşünmediler.

Arapça kelimelerin etmek, olmak ile kurulmuş biçimlerine benzer Batı kökenli kelimelerle yeni birleşik fiilleri dile doldurdular. Devam edecek. (Prof. Dr. Hamza Zülfikar, Türk Dili)

DURUMUN VAZİYETİ

* Türkçe Telaffuz Sözlüğü yazarı Dr. Serhat Demirel, argonun ne olduğunu bilmediği için argo olmayan sözleri de argo zannediyor. Örneğin helâ kelimesini argo olarak belirtmiş. Hela, 'yalnızlık, ıssızlık, tenha yer' anlamında, Arapçadan dilimize geçmiş. Anadolu'da belki bin yıldır kullanılan bir kelime. Anadolu halkı argoyu nereden bilecek de kullanacak? Bu halk serseri bir millet değil ki argo konuşsun...

* RTÜK'ün bastırdığı Sakarya Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Serhat Demirel'in Türkçe Telaffuz Sözlüğü'nde yüzlerce değil binlerce yanlış var. Abideden önce Abidin yazmış. Alfabe maddesi Ali'den sonra yazılmış. Arter, artezyen, artırmak, arşı alânın önüne alınmış, arzudan önce arzuhal, Asaf'tan önce asap, asrısaadetten önce astigmat, ateşisuzandan önce ateşperest gibi alfabetik dizine aykırı pek çok yazım var. Hatta bazı kelimeler var ki arada 15 sayfalık mesafe var.

BUNLAR DA KISA KISA

* Sonat Bahar, Sabah, 18.10.2020: "'Cumhurbaşkanı Erdoğan bir konuşmasında, 'Taksim Meydanı'nın ihtiyacı var. Oraya bir Selahattin Camii yerleşmesi lazım' dedi."

Yanlışlar:

- Selahattin değil Selatin

- Selatin Camii: Sultanlar Camisi

At martini Debreli Sonat Bahar...

* Hıncal Uluç, Sabah, 23.01.2011: "Hıncalım artık devir değişti.", "Karadutum, çatal karam, çingenem"

Hıncal Uluç, dokuz sene önce de kurallara uymuyordu. Değişen bir şey yok! Doğru yazım: Hıncal'ım, Çingene'm...

* İbrahim Sadri, atv, 04.10.2020/9.00: "Dört tane yavru köpek..."

Tane kelimesi nesneler için kullanılır: Üç tane kalem, iki tane defter...

* Müge Anlı, atv, 09.10.2020/10.15: "Bir tane adam geldi..."

Müge Anlı'nın öğreneceği yok. İnsanlardan taneyle bahsedilmez!

* Ersoy Dede, Star, 27.09.2020: "Şimdi Demokrat temsilciler meclisi Başkanı Nancy Pelos..."

Özel isimler büyük harfle başlar: Demokrat Temsilciler Meclisi..."