İmlâmızın çeşitli sorunlarından biri, üzerinde yaşadığımız dünyadaki dağ, tepe, ova, akarsu (dere, çay, su, nehir, ırmak), boğaz, körfez, fener, vadi, baraj, göl, plato, yayla, orman, yarımada, takımada, kutup, okyanus, kıt'a, geçit gibi adlarla kurulu tamlamalarda ikinci kelimenin ilk harfinin büyük veya küçük yazılmasıyla ilgilidir. Örnek olarak Türkiye'nin en yüksek dağının adı Ağrı Dağı biçiminde mi, yoksa, bu coğrafya adının imlâsı Ağrı dağı mı? Bunun gibi en büyük gölümüzün adını Van Gölü diye mi, yoksa Van gölü olarak mı yazalım? Cebelitarık Boğazı, Kuzey Buz Denizi, Hazar Denizi, Hint Okyanusu, Ümit Burnu imlâsı mı doğru, Cebelitarık boğazı, Kuzey Buz denizi, Hazar denizi, Hint okyanusu, Ümit burnu mu doğru? Yeryüzünün çeşitli şekillerini, durumlarını, özelliklerini belirten dağ, tepe, akarsu (dere, çay, ırmak, nehir) boğaz, körfez, vadi, fener, baraj, göl, plato, yayla, orman, yarımada, takımada, kutup, okyanus, kıt'a, geçit gibi adlar acaba özel ada dâhil midir?
Van Gölü, Ağrı Dağı örneklerinde olduğu gibi bir yandan il adı bir yandan da dağ veya göl adı olan bu ikili kullanım karşısında gölü ve dağı, ilden ayırmak için Van Gölü, Ağrı Dağı biçiminde ikinci kelimeyi büyük harfle başlatmak bir çözüm olur mu? Uludağ örneğinde bir sorun yoktur. Taradığımız örneklerde Uludağ adında olduğu gibi ilk kelimesi sıfat olanlar genel olarak bitişik yazılmıştır. Bunun gibi Kızılırmak, Yeşilırmak, Soğanlıdere, Karadere, Karagöl, Karasu gibi bitişik yazılanlarda karışan bir durum pek olmuyor.(Prof. Dr. Hamza Zülfikar, gulceedebiyat.net )
BUNLAR DA KISA KISA
* Hıncal Uluç, Sabah, 19.05.2020: "Anadolu'nun ilk İslam camisi burada.."
Önce Hrıstiyan kilisesi, sonra da İslam camisi...
Gereksiz anlamsal yineleme yapılarak İslam camisi denilemez. Başka dinlerde de cami var mı?
* Müge Anlı, atv, 14.05.2020/10.05: "Öldürülen Mehmet Avcı cinayeti..."
Cinayet nasıl öldürülürmüş bakalım? Bir açıklayan çıksa da öğreniversek!
* Müge Anlı, atv, 01.04.2020/10.26: "Maymunlar, sarılmak için yemek yerine battaniyeyi tercih ediyorlar."
Özne; cansız varlıklar, soyut kavramlar, hayvanlar, eylem ve zaman adları olduğunda yüklem tekil olur! Doğru seslendirme: ... tercih ediyor.
* İsmail Küçükkaya, FOX TV, 01.04.2020/9.29: "Bedirhan Üstün'le sizi tanıştıracağım."
İsmail Küçükkaya'nın "tanıtmak" ile "tanıştırmak" arasındaki farkı öğreneceği yok! Acı biberler sunucunun danışmanına gidiyor. Afiyet olsun!
* Esra Erol, atv, 01.04.2020/18.19: "Her şartta ve her koşulda..."
Esra Erol anlamdaş kelimeyi peş peşe kullanıyor. "Her hamilelikte ve her gebelikte..." der gibi!
* Yüksel Aytuğ, Sabah, 17.05.2020: "Bu sütunlarda birebir anlatmaya ne kalemim ne yüreğim yeter."
Birebir ile "bire bir" arasındaki fark bazen fark edilmiyor. Birebir: Etkisi kesin olan Bire bir: Aynı, tıpkı
