1977 yılına gelindiğinde birçok konuda olduğu gibi bu konuda da yeni bir imlâ anlayışı ortaya konmuş ve Doğan Aksan yönetiminde Türk Dil Kurumunca çıkartılan Yeni İmlâ Kılavuzu'nda bu kez tamlamayı oluşturan ikinci kelimenin ilk harfinin büyük yazılması kabul görmüştür. "Büyük Harflerin Kullanılışı" başlığındaki açıklamanın örnekleri şöyledir:
"Kıta, bölge, dağ, ova, deniz, göl, akarsu, orman vb. coğrafya adları: Asya, Afrika, Toroslar, Alpler, Palandöken, Çukurova, Konya Ovası, Sapanca, Fırat, Dicle, Aras, Belgrat Ormanları ... gibi (27. s.).
Anlaşılan 1965'te henüz barajlar gündemde değildir. Bu sebepten barajlarla ilgili örneklere yer verilmemiştir.
Verilen örnekler arasında konumuzla ilgili Konya Ovası ve Belgrat Ormanları'ndan oluşan iki örnek bulunmaktadır. Bu iki sözde ikinci kelimenin ilk harfleri büyük yazılmıştır.
Konu ile ilgili bir başka bilgiyi "Bileşik Sözcükler" başlığı altında bulmaktayız. Açıklama şöyledir:
"Tamlama biçiminde kurulmuş, ancak kalıplaşmamış özel adların (dağ, ova, deniz, göl, akarsu, savaş, anlaşma, devlet adları ... vb.) her sözcüğü büyük harfle başlanarak, ayrı yazılır: Ağrı Dağı, Köroğlu Dağları, Binboğa Dağları, Muş Ovası, Eskişehir Ovası, Atlas Okyanusu, Hint Okyanusu, Van Gölü, Eğridir Gölü, Sakarya Irmağı, Manavgat Çayı, Gülek Boğazı, Tahir Geçiti, Otuz Yıl Savaşları, Balkan Savaşı, Kurtuluş Savaşı, Haçlı Seferleri, Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti, Kıbrıs Federe Devleti, Monako Prensliği, Norveç Krallığı ... gibi" (34. s.).
Bu kılavuzda sıralanan örneklerin bazıları coğrafya adı değildir. İkinci kelimelerinin büyük veya küçük olarak yazılması sorununda nitelikleri farklı olan örnekler ayrı ayrı gruplandırılmalıydı.
Burada verilen coğrafya adlarından sonra gelecek çekim eklerinin kesme ile ayrılıp ayrılmayacağı hususunda da bir bilgi bulunmamaktadır.
Daha sonra Türk Dil Kurumunca 1981 yılında çıkartılan Yeni İmlâ Kılavuzu'nda yukarıda yapılan açıklamalar aynen korunmuş, ilâve bir bilgi eklenmemiştir.
Okul kitapları ve atlasların, bu kez söz konusu ettiğimiz bu kılavuzlara uymaya çalıştıkları anlaşılıyor. Örnek olarak Modern Büyük Atlas (Arkın Kitabevi, İstanbul)'ta tamlama biçimindeki coğrafya adlarının ikinci kelimelerinin ilk harfi büyük yazılmıştır. Saros Körfezi, Edremit Körfezi, Gökova Körfezi, Antalya Körfezi, Fethiye Körfezi, Tuz Gölü, Van Gölü, Çıldır Gölü, Erçek Gölü vb.
Atlasta çelişkili durumlar da bulunmaktadır. Çanakkale Boğazı, örneğinde, boğaz kelimesinin ilk harfi büyük, ama İstanbul boğazı'nın ikinci kelimesinin ilk harfi küçük. Ancak dağ adlarının ikinci kelimelerinin ilk harfi bir önceki kılavuzda belirtildiği gibi küçük yazılmış ve 1977, 1981 tarihli kılavuzlarda getirilen esaslara uyulmamış. Elma dağı, Erciyas dağı, Süphan dağı, Nemrut dağı vb. Hâlbuki 1977, 1981 tarihli kılavuzlar dağ adlarının büyük yazılmasını istemektedir. Bunun gibi baraj adlarının ikinci kelimesinin ilk harfi de küçük yazılmış: Hirfanlı barajı, Sarıyer barajı, Keban barajı vb. Devam edecek. (Prof. Dr. Hamza Zülfikar, gulceedebiyat.com )
BUNLAR DA KISA KISA
* İbrahim Sadri, atv, 20.06.2020/8.48: "Arkamdaki ekranda..."
İbrahim Sadri'nin, Yüksel Aytuğ'un, "Arka planlar nasıl kurtuldu başlıklı yazısını okumasını öneririm! http://m.medyaloji.net/m-makale/genc-medyacilara-yol-haritasi-233-3_6002.html
* Meryem Aybike Sinan, Türkiye, 27.07.2020: "Mahkemelerimiz kendi vatandaşının arzu ve isteklerini..."
"Arzu" ve "istek" anlamdaş iki kelimedir, peş peşe kullanılamaz hele aralarına "ve" bağlacı konularak!
* odatv4.com , 28.04.2020: "Türkiye Harp Mamulü Gaziler Şehit Dul ve Yetimler Derneği..."
Bir zamanlar uyardığımız Radyo Foreks'in kadın spikeri, "Ay onlar Harp'te mamul olmuyorlar mı?" demişti de ağzımızın payını almıştık (!)
* Sina Koloğlu, Milliyet, 25.07.2020: "Türkiye'deki ilgi ve alakadan sonra..."
"İlgi" ve "alaka" anlamdaş iki kelimedir peş peşe kullanılamaz hem de aralarına "ve" bağlacı konularak!
* Hıncal Uluç, Sabah, 28.07.2020: "Yankı Dergisi'ni çıkarttı..."
Derginin logosunda "Yankı Dergisi" değil, "Yankı" yazıyor. "Tebliğler Dergisi", "Resmi Gazete" gibi yayınlarda tamlanan büyük harfle başlar. Doğru yazım: "Yankı dergisini..."
* Hıncal Uluç, Sabah, 24.06.2020: "Ne varki Mustafa Başkan..."
Hıncal Uluç, "ki" bağlacını kelimeye ulamış! Doğru yazım Ne var ki...
* Hıncal Uluç, Sabah, 18.06.2020: "Bu yüzden Şerif Mardin Hocam'ın ders notları..."
"Hıncal Uluç, kesme iminin ne şekilde kullanılacağını bilmiyor" demiştik. İşte yeni bir örneği: "Şerif Mardin Hoca'mın ders notları..."
* Mahmut Övür, Sabah, 25.09.2005. "Yangın Yönetmenliği bunu zorunlu kılmıştı..."
"Yönetmelik" ile "yönetmenlik" arasındaki farkı bilmeyenler kervanına Mahmut Övür de katılıyor!
* http://haber7.com , 05.08.2012: "Çünkü mahşeri vicdan, mahşeri şuur bu taşeronluğu affetmeyecektir."" kelimesini karıştırır.
Kanal 7 de sırasını savmış. Mahşer: Kıyamet günü dirilenlerin toplanacaklarına inanılan yer. Maşer: Toplum
