Çeşitli haritalardan ve coğrafya ile ilgili kitaplardan derlediğimiz bu sayılı adların elimizde tam bir dökümünün bulunması gerekir.
Yukarıda ikinci kelimelerin ilk harfini birlik olsun diye büyük yazarak verdiğim bu coğrafya adlarının imlâsı başvurduğumuz ansiklopedilerde, baktığımız haritalarda ve çeşitli kaynak kitaplarda farklıdır ve birbiriyle çelişir durumdadır. Bu soruna çözüm getiren Türk Dil Kurumu'nun açıklamaları ise 1965 yılına rastlar. 1928'den 1965'e yaklaşık 40 yıl Türk Dil Kurumu'nca çıkarılan kılavuzlar ve başvuru kitapları bu imlâ meselesi üzerinde durmamış ve bu zaman dilimi içinde Türk Dil Kurumu'nca çıkarılmış olan imlâ kılavuzlarında yerleşim yerinin adıyla karışabilen coğrafya adının ikinci kelimesinin baş harflerinin nasıl yazılacağı hakkında herhangi bir bilgi yer almamıştır.
Bugüne kadar kılavuzların dizinlerinde yalnızca il ve ilçe adlarına yer verilmiştir. Özel ad niteliği taşıdığı ileri sürülen dağ, tepe, akarsu (dere, çay, ırmak, nehir), ova, boğaz, körfez, göl, plato, yayla, takımada, yarımada, kutup, okyanus geçit, orman, burun, vadi, baraj gibi adlarla kurulu tamlamaların nasıl yazılacağı imlâ kılavuzlarının dizinlerinde yer almamış ve bu durum çözülmemiş bir sorun olarak sürüp gelmiştir. Hemen belirtmek gerekir ki, imlâdaki bu kargaşa, biraz da muhtelif tarihlerde Türk Dil Kurumunca çıkartılmış olan imlâ kılavuzlarından veya eserleri piyasada olan, belledikleri ve kabul gördükleri bir imlâ tutumundan vazgeçmeyen yazarlardan kaynaklanmıştır.
Konu ilk defa 1965'te Türk Dil Kurumunca Vecihe Hatiboğlu'nun başkanlığında hazırlanmış olan Yeni İmlâ Kılavuzu'da bir iki örnekle ele alınmıştır. Konu ile ilgili sınırlı bilgi şöyledir:
"Özel ad kavramını karşılayan tamlamalar birleşik kelimeler değillerse ayrı yazılmalıdır: Van gölü, Van kalesi, Usturumca ormanları, Toros dağları, Konya ovası gibi."
Bu açıklamadan, dolaylı olarak anlaşılan husus, Uludağ, Kızılırmak, Acıgöl gibi bitişik yazılanlar hariç, diğer tamlama biçiminde olan coğrafya adlarının ilk kelimesinin ilk harfini büyük yazmanın yeterli oluşudur. Buna göre Van Gölü örneğinde olduğu gibi hem il adı hem de göl adı olan veya Sakarya ırmağı, örneğinde olduğu gibi hem il hem de ırmak adı olan coğrafya adlarının tamlama biçiminde olanlarının ikinci kelimesinin ilk harfi özel ad sayılmıyor ve bu sebeple de büyük yazılmasına gerek görülmüyor. (Prof. Dr. Hamza Zülfikar, gulceedebiyat.net)
BUNLAR DA KISA KISA
* milliyet.com.tr, 19.06.2005: "Başımızı önümüze koyup biz nerede hata yaptık derin derin düşünmeliyiz."
"Şapkamızı önümüze koyu-..." demek varken... Anlaşılan, kimileri şapka yerine başını önüne koyuyor!
* İbrahim Sadri, atv, 13.06.2020/8.29: "Arkamda görüyorsunuz gelişmeleri"
İBRAHİM SADRİ'NİN EN KISA BİR SÜREDE, KAPI YOLDAŞI YÜKSEL AYTUĞ'U OKUMASUI GEREKİR. ZİRA BİLMEDİĞİ O KADAR ÇOK ŞEY VAR Kİ!
* İbrahim Sadri, atv, 20.06.2020/8.48: "Arkamdaki ekranda..."
;İbrahim Sadri'nin, Yüksel Aytuğ'un, "Arka planlar nasıl kurtuldu başlıklı yazısını okumasını öneririm! http://m.medyaloji.net/m-makale/genc-medyacilara-yol-haritasi-233-3_6002.html
* kidega.com, "Orhan Okay, 26 Ocak 1931 yılında İstanbul'da dünyaya gelmiştir."
Gün, ay ve yıl belirtildikten sonra "yılında" değil, "tarihinde" denilir!
* Hıncal Uluç, kesme işaretinin nerede kullanılacağını bilmiyor: "Çok sevdiği, taptığı Roması'nda ölmüş." (Sabah, 09.07.2020)
Doğrusu, tabii ki "Roma'sında ölmüş."
* Müge Anlı, atv, 19.06.2020/10.17: "Gerçekten tüylerim dikeliyor."
"Ödüllü sunucu" diken diken olmak deyimi yerine "dikelmek" kelimesini kullanıyor!
Deyimleri bozmakta Müge Anlı'yı geçecek başka bir sunucu yoktur!
* D. Mehmet Doğan, okurlarını yanıltmaya devam ediyor!
İşte örnekler: - kökten batıcı seçkinler. - Türkiye'nin batıcı güçlerini - batıcı güçlerinin ülkeyi - en batıcı olanlar - sembolleşen Batıcı, Batılı, - aydınlatmak, Batıcı misyoner1
