Bugünkü Yazarlar Tüm Yazarlar
Nevin Balta

Nevin Balta

SÖZÜN ÖZÜ

Büyük Taarruz'un 100. Yılı -I-

Osmanlı Devleti''nin, İtilaf Devletleri adına İngiltere''yle imzaladığı Mondros Mütarekesi''nin 1, 2, 5, 7, 10, 16, 19, 25. maddeleri, Anadolu''nun, Boğazlar''ın ve Orta Doğu bölgesinin gelecekteki statüsünü yakından ilgilendirmekteydi. İtilaf Devletleri, Mütareke''nin 7. maddesini gerekçe göstererek Anadolu''yu da işgale başlayacaklardı.

I. Dünya Savaşında Irak ve Sina-Filistin Cephesinde yenilen Osmanlı Devleti''nin Ortadoğu toprakları İngilizlerce işgal edildi. İngiliz kuvvetleri Ocak 1917''de Güney Filistin''i, 9 Aralık 1917''de Kudüs''ü, 23 Eylül 1918''de Hayfa''yı, 1 Ekim 1918''de Şam''ı, 8 Ekim 1918''de ise Beyrut''u işgal ettiler.  İngilizler, I. Dünya Savaşı sırasında Mekke Emiri Şerif Hüseyin''e bağımsız bir Arap Krallığı kurdurma sözü vererek, 10 Haziran 1916''da Osmanlı Devleti''ne isyan etmesini sağladılar.

Türk Ordusu, 1 Ekim 1918''de Şam''ı boşalttı hızla kuzeye çekildi. 14 Kasım''da İskenderun''u işgal ettiler. Osmanlı topraklarının işgali sürüyordu: 3 Kasım 1918''de Musul''u işgal eden İngilizler, 9 Kasım 1918''de İskenderun''u, 6 Aralık 1918''de Kilis''i, 17 Aralık 1918''de Antep''i, 22 Şubat 1919''da Maraş''ı ve 24 Mart 1919''da Urfa''yı işgal etmişti. Irak bölgesinin Siirt, Mardin ve Diyarbakır Sancakları''nı da içine aldığını iddia ederek burayı işgal etmek istemişlerse de 13''üncü Kolordu''nun direnmesi karşısında buna cesaret edememişlerdi.

 30 Ağustos Zafer Bayramı Günlüğü -I-

30 Temmuz 1922: Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa, Akşehir''de Büyük Taarruz''un biçimini ve ayrıntılarını kararlaştırdılar.

1 Ağustos 1922: Ali Fuat Paşa başkanlığındaki Meclis Kurulu, Ankara''dan Batı Cephesi''ne hareket etti. Millî Savunma Bakanı Kâzım Paşa ordunun lojistik işlerini görüşmek için Akşehir''e Mustafa Kemal''in yanına gitti. Türk Ordusunda 14.345 subay, 297.794 er silah altında bulunuyor. Batı Cephesi''nde bulunan askerlerin sayısı: 8.658 subay, 199.282 er.

2 Ağustos 1922: Mustafa Kemal Paşa, cepheden Konya''ya döndü. Sovyet Rusya''nın Ankara Hükümetine savaş araçları ve altın yardımları devam ediyor. Preveze Gambotu deniz yoluyla içinde 417 esir ve göçmenlerle Trabzon limanına geldi. 12 sandık Sovyet altını, bir motorla Trabzon''dan Samsun''a yollandı.

3 Ağustos 1922: Yunan Dışişleri Bakanlığı, İngiltere''ye İstanbul''un işgaline izin vermedikleri için protesto notası gönderdi. Fransa, İngiltere''ye Yunanistan''ın Anadolu''yu boşaltması ve Türk-Yunan barışının sağlanması konusunda 7. notasını gönderdi.

                4  Ağustos 1922: Ankara Hükûmeti, Yunan ordusu üzerine yapılacak olan Büyük Taarruz konusunu görüştü. Başkomutanlığın Büyük Taarruz konusundaki kararını uygun buldu.

                5 Ağustos 1921: Mustafa Kemal Paşa, cepheden Ankara''ya döndü.

6 Ağustos 1921: Batı Cephesi, ordulara saldırı hazırlığını içeren gizli emir gönderdi. Emirde, Trakya''da hazırlık yapan Yunanlıların buradaki kuvvetlerini Anadolu''ya getirmesine fırsat vermeden saldırmak gereği üzerinde duruldu, amacın düşmanı Afyon''dan kuzeye atmak olduğu bildirildi. Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, cepheden Ankara''ya döndü. Çatalca''da tarafsız bir bölge oluşturmak için Müttefik Devletler ile Yunanlılar arasında bir protokol imzalandı.

7 Ağustos 1922: Padişah Vahdettin İngiliz İşgal Kuvvetleri Yüksek Komiseri Rumbold''la görüştü. Ankara''dakilerin bir devlet değil, asiler ve ihtilalciler topluluğu, İttihat ve Terakki''nin yeniden ortaya çıkmış biçimi olduğunu, bencilce amaçları için yurda hâkim olmaya çalıştıklarını, Bolşevik olduklarını söyledi. (Şimşir IV : 543)

8 Ağustos 1922: 2. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa, Türk ordusunun bir düşman saldırısı beklendiği ve buna karşı savunma hazırlığı yapıldığı yönünde propaganda yapılmasını istedi.

9 Ağustos 1922: Yunanlılar İzmir''de özerklik ilan etti. Anakara hükümeti Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Rauf Bey, İtilaf Devletleri temsilcilerine bir protesto yazısı gönderdi. Yazısında işgal altında ve çoğunluğu Türk olan bir ülkede bu özerkliğin hukuki değeri olmadığını bildirdi.

10 Ağustos 1922: İngiliz Hükûmeti, Reuter Ajansı aracılığıyla yayımladığı bir bildiride, Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ile görüşmeyeceklerini, kendi müttefikleriyle görüşmekte olduklarını açıkladı.

11 Ağustos 1922: Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, İngiliz Lordlarından Lang''la görüşerek Ankara Hükûmeti''nin isteklerini anlattı.

12 Ağustos 1922: Fransız Hükûmeti''nin temsilcisi Mösyö Mougin ve Hahambaşı Hayım Nahum Efendi, Başbakan ve Dışişleri Bakanı Rauf Bey''i ziyaret ettiler.

13  Ağustos 1922: Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, karargâhı ile birlikte Ankara''dan cepheye hareket etti. Karargâh 16 Ağustos''ta Akşehir''de olacak.

14 Ağustos 1922: İstanbul Hükûmeti Dışişleri Bakanı İzzet Paşa, İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold''a gönderdiği yazıda, İngiltere Başbakanı L. George''un 4 Ağustos 1922 tarihinde Yunanlılar lehindeki nutkunu protesto etti.

15 Ağustos 1922: Mustafa Kemal Paşa, Genelkurmay Başkanlığı''na yazısında Osmanlı Bankası''nda emrinde bulunan altı yüz küsur bin lirayı vazgeçilmez askerî ihtiyaçlar için Maliye Bakanlığı emrine verdiğini, daha büyük hazırlıkların 5-10 gün içinde sonuçlandırmayı beklemenin yararsız olduğunu, bir iki gün içinde cepheye gideceğini, oraya varışında hemen harekâta başlanacağını bildirdi.

(Devam edecek)

 

 

YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları