Şimdi de gelelim Ayurve'da doshalara (beden tipine) göre uyumlu beslenme konusuna:
Vata Dosha'sının dengelenmesi için diyetteki en faydalı lezzetler tatlı, ekşi ve tuzlu gıdalardır. Tatlı lezzetler Vata'yı dengeler. Günde üç çorba kaşığı arıtılmış tereyağı, susam yağı veya zeytinyağı tüketilmelidir.
Pirinç, buğday, yulaf, nohut, mercimek, muz, avakado, kayısı, erik, Hindistan cevizi, incir, greyfurt, portakal, limon, kavun, karpuz, şeftali, ananas, kivi, hurma ve kurutulmuş meyveler Vata için idealdir. Kuşkonmaz, enginar, pırasa, soğan, havuç, patates, bakla, turp, pancar, bezelye, karnıbahar, brokoli ve kabak da tüketilebilir. Sütlü mamuller de Vata enerjisini dengeler. Baharatlar; kakule, kimyon, fesleğen, ada çayı, kekik, zencefil, tarçın, tuz, karanfil, hardal tohumu ve karabiberdir. Kuru yemişler de genel olarak tavsiye edilir.
Vata Dosha dengelenmesi için; düzenli bir rutini sağlamalı, bedeni sıcak tutmalı, ılık yiyeceklerle beslenmeli, sakin olmalı, soğuk yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalıdır. Düzenli olarak tepeden tırnağa tüm vücuda uygulanan Ayurvedik masaj türü Abhyanga da iyi gelir.
Pitta Doshası'nın tercih edeceği Ayurvedik beslenme lezzetleri, tatlı, acı ve buruk lezzetlerdir. Sütlü mamuller Pitta'yı dengeler. Süt, tereyağ ve arındırılmış yağ kullanılır. Bal hariç tatlı lezzetlerden de uzak durulmalıdır. En uygun yağlar; arındırılmış yağ, zeytin yağı, ay çekirdeği yağı, soya yağı ve Hindistan cevizi yağıdır. Isıtıcı özellikleri olan susam yağı, badem yağı ve mısır yağından uzak durulmalıdır.
En uygun tahıllar; buğday, pirinç, arpa, mercimek, nohut, kuru fasulye ve yulafdır. Üzüm, kavun, kiraz, Hindistan cevizi, incir, armut, avakado, nar, ananas da yenebilir. Kuşkonmaz, enginar, Brüksel lahanası, mantar, maydanoz, marul, salatalık, patates, yeşil yapraklı sebzeler, balkabağı, brokoli, karnıbahar, kereviz, bamya, yeşil fasulye ve kabak tüketilebilir. Kişniş, maydanoz, kakule, safran, fesleğen, nane, tere otu, zerdeçal ve rezene faydalı baharatlardandır. Zencefil, kimyon, karabiber, boyotu, karanfil, tuz, hardal tohumu gibi acı baharatlardan kaçınmak gerekir. Aşırı ısıtma kapasitesi bulunan acı biber cinslerinden de sakınılmalıdır.
Yemeklerden sonra rezene tohumu çiğnenmesi ya da rezene çayı içilmesi sindirim sistemi asitlerinin soğutulması açısından faydalıdır. Acı baharatlar kullanılması Pitta enerjisini yükseltir. Alkol alınmamalıdır
Pitta Dosha dengelenmesi için, aşırı sıcaktan kaçınılıp çok acı baharatlardan, alkol ve fazla yağdan, tuzdan uzak durulmalı, serinletici ve baharatsız yiyeceklerle beslenilmeli, serin içecekler içilmeli, pişmiş ve çiğ yiyeceklerin dengesi korunmalıdır.
Kapha Dosha'nın tercih etmesi gereken Ayurvedik beslenme seçenekleri keskin, acı ve buruk lezzetlerdir. Tatlı, ekşi ve tuzlu besinler ise mümkün olduğu kadar az tüketilmelidir. Sütlü mamullerin tüketimi en aza indirilmelidir. Ghee ve yağ oranı düşük yoğurt sınırlı miktarlarda yenebilir. Zeytinyağı, badem yağı, ay çiçeği yağı sınırlı kullanılmalıdır. Bal; Kapha Dosha'nın dengelenmesi için kullanılabilecek en uygun lezzetlerden biridir. Diğer tatlı lezzetleri tüketmemek gerekir.
Meyvelerden elma, armut gibi şeker miktarı az meyveler yenebilir. Muz, avakado, kavun, hurma, incir gibi şekerli meyvelerden uzak durulmalıdır. Soya fasulyesi ve tofu hariç diğer fasulye ve diğer bakliyatlar yenebilir. Tahıllardan arpa, mısır, darı, çavdar, yulaf tüketilebilir. Kapha diyetinde domates, salatalık, patates ve kabak hariç diğer sebzeler bol olarak tüketilebilir. Ispanak gibi yeşil yapraklı sebzeler, soğan, sarımsak çokça yenebilir. Tuz hariç hemen hemen bütün baharatlar kapha diyetinde kullanılır. Acı biber, hardal tohumu ve zencefil gibi keskin lezzetli baharatlar bol bol kullanılabilir. Kuru yemiş tüketimi sınırlandırılmalıdır. Dondurmadan uzak durmalıdır. Hazmı güçlendirmek için günde 2-3 bardak zencefil çayı içilmelidir.
Kapha Dosha'nın dengelenmesi için; bol bol egzersiz yapıılmalı, aktif hayat benimsenmeli, buzlu yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalı, yağlı ve ağır yiyeceklerden yenmemeli, hafif ve taze yiyecekler tercih edilmelidir.
Ayurve'da doshalaranı (beden tipi) ayırt edebilmek için "Kendine özgün bir yaşam şekli" başlıklı makalemizi bir daha okumanızı öneririz. Böylece size uygun beslenme şeklini daha kolay uygulayabilirsiniz.
Sizlere sağlıklı, mutlu günler dilerim.
