Hiç kendinizi bir kitabı okurken dalgın hatırlıyor musunuz?

Birkaç sayfa okumuşsunuzdur fakat içeriğe dair neredeyse hiçbir şey anlamamışsınızdır.

Veya bir yürüyüşte varacağınız yere birden ulaştığınızı fark ettiniz mi?

Yol geçmiştir ancak bu yola dair pek de bir şey anımsamazsınız.

Dalgınlık olarak bahsi geçen bu duruma özellikle bilinçli farkındalık literatüründe zihin gezintisi denir.

Çünkü zihniniz o anda değildir.

Bu durumda zihnimiz bazen geçmişe gidip bir anıyı inceler.

Yaşanan bir olayın detaylarına dalarak bizi onunla meşgul eder.

"Neden bana onu söylediğinde şu tepkiyi vermedim ki; Ya şöyle davransaydım ne derdi?

Bazen de geçmişte gezinirken bir anının neredeyse tüm detaylarına ineriz.

Örneğin eski bir partnerin yaşattığı değersizlikleri tekrar tekrar gözümüzün önüne getiririz.

Ya da bir ebeveynimizin biri yargıladığı anının içinde döner durur ve ne kadar da yetersiz olduğumuzu kendimize söyleriz.

Bu yaşandığında elbette ki geçmişten şimdiki zamana olayla ilişkili duyguyu da bir güzel çekeriz.

Böylece, hem şimdiden kopmuş bir zihin hem de üzüntü, keder veya öfke gibi olumsuz duygularla karşı karşıya kalırız.

Zihin gezintisi sadece geçmişe yönelik değildir.

Bunu aynı zamanda geleceğe giderek olası olayların potansiyel sonuçlarıyla ilgilenerek de yapabiliriz.

Mesela, yarınki sunumda nasıl da rezil olacağıma ve işimi/dersimi tehlikeye atacağımla ilgilenebilirim.

Veya hiç içimden gelmese de gireceğim bir sosyal ortamda nasıl da zevk almayacağımı düşünebilirim.

Bu sefer gelecekten bir kaygı veya sıkıntıyı şimdiye çekmiş oluruz.

Bunun elbette davranışsal sonuçları da vardır.

Zihnimizi bu şekilde gezintiye çıkardığımızda şimdide olan şey otomatik pilotta olan davranışlarımız olur.

Başta bahsettiğim gibi okuduğum yerin neyden bahsettiğini hatırlamam halbuki en az üç beş sayfa okumuşumdur.

O yemeği yemişimdir ama birden bitmiştir.

O videoyu izlemişimdir ancak ne ara bitmiştir anlayamam.

Dolayısıyla, durumsal farkındalığımızı düşürürüz.

Sonuçları mı? Bazıları şöyle:

Bu zihin gezintisi ve otomatik pilot pekişmeye devam ederse, elimizdeki görevlere etkisi olur.

Dikkat hataları boy göstermeye başlar ve işler kalitesini yitirebilir.

Örneğin bir çorbanın tuzu eksik kalır veya proje raporundaki önemli bir tablo unutulmuştur.

Performans kaybına yol açan bu durum sosyal etkileşimlerimize de etki eder.

Bana derdini anlatan arkadaşımın neden bahsettiğini kaçırırım.

Soru soran kişinin neyle ilgili soru sorduğunu dahi anlayamayabilirim.

Kısacası, zihin gezintisinin sıklığının artmasının faturası kabarıktır.

Bunun önüne geçmek için ilk adım her zamanki gibi farkındalıktır.

Farkındalığını artıran birey zihin gezintilerini ihtiyaç duyduğunda yönetebilir ve şimdideki işle ilgilenebilir.

Neredeyse her olaya farkındalıkla yaklaşmanın ödülü, otomatik pilotun artmış faturası kadar büyüktür.