Bugünkü Yazarlar Tüm Yazarlar
Harun A. Altuntaş

Harun A. Altuntaş

Yazar

Zatül harekede siyasi suikast

Zatül harekenin Osmanlı topraklarından sürgün edilmesinin en büyük nedeni de Sultan Abdülhamid'e yapılan Yıldız suikastiydi. Sultan Abdülhamid, 21 Temmuz 1905 günü Cuma namazını kılmak için bir törenle Yıldız Camisine gelmişti.

Namazın ardından Sultan Abdülhamid at arabasına gitmeden önce Şeyhülislam Cemaleddin Efendi ile ayaküstü bir süre sohbet daldı. Sultan Hamid, sohbeti bitirip arabasına yöneleceği sırada İstanbul'da eşi benzeri görülmemiş bir patlama meydana geldi.

Sultan Abdülhamid'in kullandığı at arabasına Ermeni komitacılar tarafından saat ayarlı bomba konulmuştu. Bu bombanın infilak etmesi sebebiyle 28 kişi hayatını kaybetmiş 54 kişi de yaralanmıştı.

Bu suikast için dünyaca ünlü anarşist Belçikalı Jorris dahi İstanbul'a gelmiş ve operasyona katılmıştı. Sultan Abdülhamid bir dakikadan daha kısa bir süre oyalanması sayesinde 100 kiloluk tahrip gücüne sahip bombanın hedefi olmaktan kurtulmuştu, görgü tanıkları arabaları taşıyan atların dahi havada süzülüşüne şahit olduklarını ifade ediyordu.

Sultan Abdülhamid bu vakadan sonra İstanbul'da her türlü at arabasının kullanımına büyük tedbirler getirtirken zatül harekede bundan nasibini aldı. Zatül hareke ile benzeri diğer tüm vasıtaların kullanımı kesin bir biçimde yasaklanmıştı. Bundan böyle zatül harekelerin ithaline bile izin verilmedi. Ancak bu yasaklamaların da bir sonu vardı.

Sultan Abdülhamid, tahttan indirilmiş; ama ülkede siyasi kaos bitmemişti. Aksine, İttihat ve Terakki ile muhalifi Hürriyet ve İtilaf Fırkası arasında ölümüne bir iktidar mücadelesi başlamıştı.

Sultan Abdülhamid'in iktidardan indirilmesi sürecini bizzat sevk ve idare eden Mahmut Şevket Paşa, Harbiye Nazırlığı (Savunma Bakanı)'na gelmişti.

O günlerde İstanbul'da bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar zatü'l hareke araba bulunuyordu. Bunlardan biri de Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa'ya aitti. Mahmut Şevket Paşa; yürüyüşü, giyinişi, konuşması ve hareketleriyle düşmanları tarafından dahi imrenilerek bakılan bir Osmanlı paşasıydı.

Paşanın, arabasıyla halkın içinden geçerek Harbiye Nazırlığı'na gitmesi halkın günlük rutinindeki en önemli olaylardan biriydi. Oldukça gürültülü zatül hareke atları ürkütüp insanları korkutuyordu. Ancak bir yandan da bu tuhaf araç ve içindeki paşanın duruşu halka hayranlık veren bir çekim oluşturuyordu.

Fakat Mahmut Şevket Paşa'nın günden güne düşmanları da artıyordu. Sonunda onu ortadan kaldırmak için harekete geçmeye karar verdiler. Topal Tevfik, Ziya, Nazmi, Şevki, Mehmet Ali, Abdullah Safa ve Abdurrahman adlı tetikçiler onu öldürmek için görevlendirilmişti. Yapılan planda Mahmut Şevket Paşa'nın en korumasız olduğu anın aracı ile evinden Harbiye Nazırlığı'na gittiği süre olduğuna karar verdiler.

Mahmut Şevket Paşa, her zaman olduğu gibi Başyaver Eşref, Yaver İbrahim, Şoför İsmail Hakkı ve Uşağı Kazım Bey ile beraber arabasına binerek Harbiye Nazırlığı'na gitmek için evinden yola çıktı.

Büyük gürültü çıkaran araç seyre koyuldu. Suikastçılar, Beyazıt meydanına çıkan Divanyolu'nda araç içinde beklemeye başladılar. Arabaları bozulmuş süsü vererek bekliyorlardı. Tam da bu sırada şansları yaver gitti: Mahmut Şevket Paşa'yı taşıyan araç, tramvay yolunun olduğu bölgeye geldiği sırada bir cenazenin geçmesi nedeniyle şoför frene basmak zorunda kaldı.

Suikastçılar fırsatı hemen değerlendirerek silahlarını çekti. Mahmut Şevket Paşa'nın dillere destan olmuş otomobiline yoğun bir çapraz ateşi başladı. Başı ve yanağından defalarca yaralanan Mahmut Şevket Paşa kanlar içinde aracın koltuğuna yığıldı kaldı. Hemen Harbiye Nazırlığı'na götürülen Paşa, yapılan tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Bu suikastta hayatını kaybeden Mahmut Şevket Paşa'nın kullandığı araç, halen Harbiye Askeri Müzesi'nde sergilenir.

Sultan Abdülhamid, korkularında haklı çıkmıştı. Paşa'nın ölümünden sonra İstanbul'da bir süre otomobil sesi uzun süre kesildi.

YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları