Bugünkü Yazarlar Tüm Yazarlar
Harun A. Altuntaş

Harun A. Altuntaş

Yazar

Türk dilleri 'virtüöz'ü

Herhangi bir müzik aracını çok ustalıkla çalabilen ya da bir müzik yapıtını çok ustalıkla söyleyebilen sanatçı, usta yorumcuya "virtüöz" denir. Biz de Belçikalı bir dilbilimci Prof. Dr. Johan Vandewalle, "dil virtüözü" desek yeridir. Ona "virtüöz" dememizin nedeni, Türkçe dahil 50 dil bilmesidir.

15 Şubat 1960 yılında Belçika''nın Brugge kentinde doğan Vandewalle Türkçeye ilk olarak on üç yaşında, Türkiye''ye yaptığı bir aile tatili sırasında ilgi duymaya başladı. Johan Vandewalle dillere odaklanmaya karar vermeden önce başlangıçta inşaat mühendisliği ve mimarlık okudu. 1983 yılında Gent Üniversitesi''nden İnşaat Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu.

1985 yılında Doğu dilleri ve kültürleri üzerinde Gent Üniversitesi''nde uzman oldu. 1985 yılında Gent Üniversitesi''nde Slav dilleri konusunda çalışmaya başladı.1986 yılında dilbilim uzmanı oldu. 1987 yılında katıldığı yarışmada, 22 yaşayan dili kullanarak "en çok dil bilen Belçikalı" unvanı aldı. 1993 yılında eşi Linda Gezels ile birlikte Doğu dilleri ve kültürlerinin öğretilmesine adanmış bir merkez olan Orientaal vzw''yi kurdu.

50 dil bilen Johan Vandewalle''nin bildiği diller arasında; Felemenkçe, Danca, Latince, İngilizce, Almanca ve Türkçe''nin yanı sıra Farsça, Çağdaş Arapça, Rusça, Osmanlıca, Klasik Arapça ve Eski Slavca. Türkçeye olan merakından Özbek, Kazak, Kırgız, Türkmen, Azeri, Uygur, Tatar, Başkurt, Tuva, Orhon, Eski Uygur, Kuman ve Çağatay Türk lehçeleri bulunmakta. Arapça kursu sonucunda da Mısır ve Fas Arapçasını öğrendi. Seyahatlerde kullanmak amacıyla da İtalyanca, Arnavutça, Yunanca, Hintçe, Urduca ve Fince, dil merakından dolayı da Galce, Japonca, Svahili ve Sırpça biliyor.

Türk dillerinde oldukça uzmanlaşmış olan Prof. Dr. Johan Vandewalle, Ghent Üniversitesi''nde ders  veriyor. 1990 yılında Türkçe Öğretiminde Başarı Ödülü ve 2005 yılında Ali Şir Nevai Türk Diline Hizmet Ödülü dahil olmak üzere, Türkçe ile ilgili çalışmalarından dolayı çeşitli ödüller aldı. Linda Gezels ile evli, 1996 doğumlu Alexander ve 1997 doğumlu Eveline isimli iki de çocuğu bulunuyor.

Prof. Dr. Johan Vandewalle, bir söyleşide "En hayran kaldığım dil Türkçe" diyerek Türk diline bağlılığını anlatıyor. Gelin Vandewalle''in bu söyleşisine kulak verelim:

New York Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selçuk Şirin YouTube kanalında Belçikalı dilbilimci Prof. Dr. Johan Vandewalle ile Türkçe üzerine bir söyleşi gerçekleştirdi. Selçuk Şirin, 1987''de Babil''de yarışmada birinci olduğunda sana bir soru soruldu. ''En çok sevdiğin dil hangisidir'' diye ne demiştin" diye bir soru yöneltti.

Prof. Dr. Johan Vandewalle bu soruya şöyle cevap verdi, "En çok sevdiğim ve hayran olduğum dil Türkçedir. O zaman 22 dil biliyordum, şu an da 50 civarında dil öğrendim ve benim cevabım hep aynı. Çok farklı sistemlere sahip diller öğrendikten sonra hâlâ en çok hayran kaldığım dil, yapısı en mantıklı, matematiksel bulduğum dil Türkçedir."

Prof. Dr. Johan Vandewalle Türkçeye olan ilgisinin 13 yaşında ailesiyle Türkiye seyahatiyle başladığını yineledi. Ziyaretleri sırasında Türklerin misafirperverliğinden etkilendiğini bu vesile ile Türkçe üzerine araştırmalara başladığını dile getirdi.

 Bu araştırmalarda Türk dilinin gramerine hayran kaldığını belirterek Türkçeyi en ileri seviyede öğrenmek için büyük emek harcadığını vurguladı. Kısa zamanda Türkçeyi ileri seviyede öğrendiğini ve bununla yetinmeyip diğer Türk lehçeleri üzerine araştırmalara başladığını sözlerine ekledi.

Ana dili Felemenkçe ile beraber ilköğretim lise hayatında Fransızca, Almanca ve İngilizceyi de öğrendiğini dile getiren Vandewalle böylelikle kısa zamanda birçok dili literatürüne kattığını kaydetti.

Sadece Prof. Dr. Johan Vandewalle değil, Dünya''daki birçok dil bilimci Türkçe için o kadar mükemmel tarifler yapmıştır ki gurur duymamak elde değildir. İşte bunlardan birkaçı:

* Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu: "Ana dilimiz Türkçe çocuklarımıza ilk öğreteceğimiz şeydir. Ana dilini öğrenmeyen, onu iyi yazmayan bir çocuk ne yazık ki benliğini de kaybetmeye mahkum kalacaktır. Batı dillerini özenti bir şekilde kullanmak yerine kendi dilimize yönelmek ve kendi dilimizin zenginliğini çocuklarımıza ve bunu kendimizin de öğrenmesini sağlamak en büyük sorumluluğumuz olmalıdır. Bizim dilimizi öyle zengin öyle güzel bir dildir ki dünyanın en çok konuşulan dilinden kat kat daha zengin bir dil, zengin bir hazinedir."

* Max Müller;  "Dil Bilimi ((Science of the language)" adlı eserinde Türkçeyi şöyle tarif eder: "Türkçeyi söyleyip yazmak için en ufak bir istek beslememiş olsa dahi, bir Türkçe grameri okumak bile gerçek bir zevktir. Kiplerdeki hünerli tarz, bütün çekimlerde egemen olan kurallara uygunluk, yapımlarda baştan başa görülen saydamlık, dilde pırıldayan insan zekasının harika kudretini duyanlar hayrete düşmekten geri kalmaz. Bu öyle bir gramerdir ki, bir billur içinde bal peteklerinin oluşunu nasıl seyredebilirsek, onda da düşüncenin iç oluşlarını öyle, seyredebiliriz... Türk dilinin gramer kuralları o kadar düzenli, o kadar kusursuzdur ki, bu dili dil bilginlerinden oluşmuş bir kurul, bir akademi tarafından bilinçle yapılmış bir dil sanmak olasıdır."

* Prof. David Cuthell ise şu ifadeleri kullanmıştır "Birçok yabancı dil bilirim. Bu diller arasında Türkçe öyle farklı bir dildir ki, yüz yüksek matematik profesörü bir araya gelerek Türkçeyi yaratmışlar sanki… Bir kökten bir düzüne sözcük üretiliyor. Ses uyumuna göre anlam değişiyor. Türkçe öyle bir dildir ki, başlı başına bir duygu, düşünce, mantık ve felsefe dilidir."

 

YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları