Size bugün adındaki bir bilim insanı doktorun yaşadığı trajik hikayesini anlatacağım. Ignaz Philipp Semmelweis (Ignac Fülöp Semmelweis) 1 Temmuz 1818'de Budapeşte'nin Buda kanadında Josef Semmelweis ve Teresia Müller'in evlatları olarak dünyaya geldi. Önce Macaristan'da eğitimini gördü. Ardından Viyana Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdi. Ancak bir yıl sonra doktorluğa gönül verdiğini anlayıp Tıp Fakültesi'ne geçti. İşte bu da hayatını altüst edecek acı hikayesinin başlangıcı olacaktı.
Bilindiği gibi; çiçek hastalığı variola virüsünün neden olduğu bir hastalık çeşididir. İsim benzerliği nedeni ile genelde insanlar suçiçeği hastalığı ile karıştırabilir. Fakat bu hastalık, suçiçeğinden çok daha ciddi seyreder. Vücutta irin dolu kabarcıklar oluşturur ve bu kabarcıklar suçiçeği hastalığının oluşturduğu kabarcıklara göre daha spesifik olduğu için doktorlar tarafından rahatça tespit edilir. Suçiçeği hastalığının oluşturduğu kabarcıklar daha yüzeyseldir ve genel olarak gövdede bulunur. Ancak çiçek hastalığının oluşturduğu irin dolu kabarcıklar daha derindir ve başta yüz olmak üzere göğüs, sırt ve kollarda derin irinli kabuklu kabarcıklar oluşmuştur. Renkleri hastalığın durumuna göre değişir.
Çiçek hastalığı tarihte görülen en geniş yayılıma ve ölüme sebep olan bulaşıcı bir hastalıktır. Özellikle de küçük çocuklarda ağır ateşle birlikte ölüme de neden olmaktadır. İhbarı mecburi hastalıklardan olan çiçek hastalığı 1700'lü yıllarda Avrupa'yı kasıp kavururken, Osmanlı İmparatorluğu'nda bu hastalıktan söz edilmezdi. Ancak bu hastalığın aşısını İngiliz cerrah Edward Jenner'ın bulduğu iddia edilir. Aslında Mary Wortley Montagu tarafından İstanbul'da çiçek hastalığı aşısına öncülük eden yöntemleri görerek bunu Batı dünyasına aktarmasıyla bu aşı gerçekleştirildi.
O dönemde; Batı dünyası daha mikrobu tanımaz, aşıyı da ancak 'aşırarak' keşfederken, Türkler ta mikroskobun daha icat edilmediği bir dönemde Akşemsettin tarafından mikrop keşfedilmiş, buna karşı tedbirler alınmaya başlanmıştı.
Biz tekrar Ignaz Philipp Semmelweis hikayesine dönelim. Yıl 1850, yer Viyana Hastanesi. Hastanede tam bir kaos hakim. Hastanede iki bölüm var, bunlardan birinde doğum yapan her yüz kadından doksanı Latince puerperal sepsis denen 'lohusa humması' nedeniyle hayatını kaybediyor. Batı dünyası, dediğimiz gibi daha henüz mikropların, virüslerin ve bakterilerin keşfini yapmamış. Hastane profesörleri ölümlerin çokluğunu ebelerin ve asistanların uğursuzluğuna bağlama cehaletinde. Ancak bir isim bu duruma karşı çıkıyor. Dr. Semmelweis, profesörlerle aynı fikirde değil.
O, tıp öğrencilerinin kadavraları kesip biçtikten sonra, ellerini hiç yıkamadan doğumhanelere girip çıktıklarını görüyor. Bunun üzerine kendi bölümündeki, tüm doktor ve asistanların doğumhanelere girmeden önce ellerini kireçli su ile yıkamalarını istedi. Böylece bol suyla yıkanacak eller mikroplardan arındırılmış oluyordu. Bu küçük istek kısa zamanda etkisini gösteriyor ve 'lohusa humması'ndan ölüm oranı çok aşağılara düşüyor. Ancak, hastanenin ileri gelen profesörleri, Dr. Semmelweis'in bu küçük değişikliğine karşı çıkıp onu hastaneden kovdular.
Bu da yetmiyormuş gibi onun bir doktor değil bir şarlatan olduğunu etrafa yayıyorlar. Bu dahi doktor 47 yaşında yalnızlıktan ve açlıktan çıldırarak 13 Ağustos 1865 günü Avusturya'nın başkenti Viyana Oberdöbling'de hayata gözlerini kapattı. Ardında eşi Maria Weidenhoffer'tan olma çocukları; Antonia Semmelweis, Margit Szemerenyi, Bela Szemerenyi'yi geride bıraktı.
Ateşli Çocuk Hastalıkları ve Tedavisi adlı kitabı hâlâ tıbbın temel kitaplarındandır.
Tıp tarihinin altın sayfalarına yerini alan Ignaz Philipp Semmelweis, çok değerli bir bilim adamı olmasına rağmen geçen yüz yıllarda unutuldu. Ancak korona belası ortaya çıktığında adı hatırlandı.
Yıllar sonra hatırlanması üzerine, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization - UNESCO), tarafından kendisine bir yıl armağan edildi. Google da 20 Mart cuma gününe özel korona salgınına dikkat çekmek için Macar hekim Ignaz Semmelweis'in Doodle'ını yayınladı.
