1749-1832 yılları arasında birçok İngiliz gezgini, araştırmacısı Knidos (Datça)''u ziyaret etmiş. Bu kişiler Knidos ve tüm yarımadayı inceleyip hakkında yazılar yazmış, haritalar çizmiş; arkeoloji dünyasına tanıtmışlar, çoğu da toprağın altını talan edip, ülkelerine kaçırmışlar.
Bu arkeologlardan en ünlüsü, İngiliz Sir Charles Thomas Newton''du. Anadolu''dan kaçırdıklarından dolayı Kraliyet''ten "Sir" unvanı almıştı. Charles Thomas Newton, 16 Eylül 1816 tarihinde Birleşik Krallık''ın Bredwardine kentinde, Newton Dickinson Hand Newton, ve Maria Julia Wyatt''ın evladı olarak dünyaya geldi. 28 Kasım 1894 tarihinde, yine Birleşik Krallık''ın Margate kentinde hayata gözlerini yumdu.
Osmanlı Devleti yüzyıllarca Knidos''un mermerlerinden faydalanmıştı. 1800''lü yılların başlarında Knidos''taki büyük tiyatronun mermerleri, Afrodit Tapınağı''nın sütunları Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa''nın Kahire''de yaptırdığı sarayın inşaatında kullanılmış. 1843-1855 yılları arasında inşa edilen Dolmabahçe Sarayı''nın yapımında da Knidos''un mermerleri kullanılmış. Knidos''un mermerlerini İstanbul''a İzzettin Vapuru taşımış.
1857 yılında Arkeolog Charles Thomas Newton, bir İngiliz harp gemisiyle Knidos''a gelmiş. 250 tayfası olan gemi, Kraliyet tarafından Newton''a verilmiş. Newton; elektriği, suyu olmayan bir yerde Knidos eserlerini ortaya çıkarmak için toprakla mücadele girmiş. Köylüler, bu durumu Mehmet Ağa''ya "Toprakta delik açan bir deli İngiliz geldi" diye haber vermişler. Adamlarıyla birlikte gelen Mehmet Ağa''yı, Newton iyi karşılamış. Kendisine yardım için 200 adam gerektiğini, bunun için de iyi para vereceğini söylemiş. Mehmet Ağa bu teklifi ikiletmemiş.
Newton, Mehmet Ağa''nın adamlarıyla yaptığı kazılardan çıkardıklarını 212 sandığa yerleştirip gemiye yüklemiş, yüklenenler arasında Knidos Aslanı, oturur durumdaki Demeter heykelinin yanı sıra Dionysos ve Rahibe Nikokleia heykeli de varmış. Tüm heykeller ve eserler British Museum''daki yerlerini almış.
Datçalı köylülerin deli İngiliz''ine, Knidos''taki çalışmalarından dolayı Londra Üniversitesi "arkeoloji doktoru„ Kraliyet ise "Kraliyet Altın Madalyası"nı ve "Sir" unvanını vermişti.
Gelelim şimdi Charles Thomas Newton''u "Sir" yapan "Sır"ra:
Tarih 15 Mart MÖ 44''tü. Roma Senatosu önemli günlerden birine tanık oluyordu. Birazdan İmparator Sezar salona girecek ve o heybetli konuşmasını yapacaktı. Sezar''ın gireceği kapının önü tıklım tıklımdı. Bir adam imparatora yaklaşmak için yoğun çaba içindeydi. Elinde küçük bir kağıda yazdığı notu iletmeye çalışıyordu. Uzun uğraşlardan sonra, itiş kakışla Sezar''ın yanına yaklaşmayı başardı. Notu verdi ve kulağına fısıldadı. "Mutlaka okuyun..."
Sezar kağıdı aldı, okumadan cebine koydu ve salona girdi. Girer girmez cumhuriyetçi senatörlerin saldırısına uğradı. Arka arkaya bıçak darbeleriyle yere yığıldı.
Öldürücü darbe üvey evladı Brütüs''ten gelmişti. Sezar. "Sen de mi Brütüs! (Et tu Brütüs!)" dedi. O an son nefesini verdi. Oysa, kapıda kendisine iletilen o küçük kağıt parçasındaki notu okusa, belki de tarihin akışı değişecekti. Çünkü o notta şöyle yazıyordu: "İmparatorum dikkatli olun, sizi öldürecekler!" Sezar''ı uyaran kişi Artemidoros''tu. Kimdi bu Artemidoros? Nereliydi? Aradan 2 bin yıla yakın zaman geçti.Yıl 1859''du. Aylardan yine Mart. Sözde Osmanlı''nın izniyle Knidos''u soymaya gelen İngiliz arkeolog Charles Newton ve ekibi antik kentte keşif yapıyordu. Onbaşı Spackman, deve sırtında çalıların arasında dolaşırken, ayağı toprağa gömülmüş mermerden bir kadın heykeline takıldı. Hemen Newton''a haber verdiler. İngilizler heykelin bulunduğu yeri kazmaya başladı. Toprağın altından çıkan bir Roma aile mezarıydı. Görkemli bir anıt mezardı. Üç lahit vardı. O lahitlerden biri kime aitti dersiniz? Sezar''ı suikasttan önce uyarmaya çalışan Artemidoros''a. Artemidoros, Knidosluydu. Tarihin akışını değiştirmeye çalışan adam Datça topraklarında doğup, büyümüştü. Charles Newton tüm mezarı, içindekileri ve yazıtları alarak İngiltere''ye götürdü. Yazıtların birinde şöyle yazıyordu: "İmparator Sezar''ı MÖ 15 Mart 44''te Roma Senatosu''na girmemesi için uyarmaya çalışan Knidoslu Artemidoros onurlandırılmıştır." Newton mezarda bulduğu her şeye el koydu, Knidos''a sadece temel taşlarını bıraktı. Artemidoros''un mezarından çıkanlar bugün hâlâ British Museum''da sergileniyor.
Artemidoros, tarihin kaderini değiştirememişti, ama arkeoloji tarihinin kaderini değiştirmişti.
