Bir okurum; "Batı'da Müslüman ve Türk dostu sadece Johann Wolfgang von Goethe mi?" diye, bir soru yöneltmiş. Şimdi sıkı durun; son zamanlarda Puşkin, Dostoyevski, Gogol, Bunin ve Nabokov'a dair çarpıcı iddialar da var. Gelin bunlara birlikte bir göz atalım:
Bakü Slav Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Asif Hacılı, bugüne kadar Rusya'da bile konuşulmaya cesaret edilmeyen, iddialı bir araştırma yayımladı. Rus Edebiyatında Kur'an'ı Kerim adlı eser, Puşkin, Dostoyevski, Gogol, Bunin ve Nabokov'a dair çarpıcı bilgilere yer veriyor. Birkaç hafta önce Günyüzü Yayıncılık ve Dağıtım bir araştırma yayımladı. İçindeki bilgiler bir yana adı bile oldukça iddialı: Rus edebiyatında Kur'an'ı Kerim. Rusya'ya bakış açımız 'Moskof kafiri' ve Baltacı Mehmet Paşa olayından öteye geçememişken Rus edebiyatında Kur'an'ı Kerim'in varlığından söz etmek bile şaşırtıcı. Asif Hacılı yaptığı araştırmalara göre, Rus edebiyatının kurucusu olarak bilinen isimlerin eserlerinde; Kur'an'ı Kerim'in ve Peygamber Efendimiz'in kişiliğinin, yaşantısının ciddi bir etkisi var.
Aslında 2005 yılında ünlü yazar Lev Tolstoy'un Hz. Muhammed'in bazı hadislerinden oluşan "Hz. Muhammed" adlı eseri Karakutu Yayınları tarafından Türkçeye çevrilmiş ve "Tolstoy Müslüman mıydı?" tartışmaları yeniden başlamıştı. Daha sonra da karşı görüşler medyada yer aldı. Asif Hacılı, araştırmasında hiçbir Rus edebiyatçı için 'Müslüman'dı ya da değildi' gibi bir ifade kullanmıyor. Ancak hep bu düşüncenin izlerini sürüyor.
Yazar, Tolstoy ile ilgili ise şöyle bir bilgiye yer veriyor: "Bilindiği üzere Kilise Konseyi'nin verdiği karar doğrultusunda aforoz edilip Ortodoks kilisesiyle ilişiği kesilen Tolstoy'un felsefi çalışmalarında İslam önemli bir yer işgal eder. Tolstoy tasavvufun önde gelen isimlerinden Kunta Hacı Kişiyev, Mısır Başmüftüsü Muhammed Abduh, Başkurt Müslüman münevverlerinden Muhammed Şah Rahmetullin ve benzeri çok sayıda başka isimle şahsi ilişki kurar... Hayatının en zor dönemlerinde herkesin, hatta aile fertleri ile arkadaşlarının bile ona sırt çevirdiği bir dönemdi. Hakkında pek çok iddia vardı. Bazıları onu da Gogol gibi deli ve aklını yitirmiş, devrimcilerin; geveze, mistik, devlet görevlilerinin; tehlikeli bir devrimci, Ortodoksların ise şeytan olarak gördüğü bir dönemdi. Kendisinin bile "Durumum çok zor" dediği o dönemi Tolstoy, şöyle özetler: "Beni iyi niyetli bir Müslüman olarak görün! O zaman her şey güzel daha olacak."
Asif Hacılı, "Bu konular Rusya'da da yeni konuşulmaya, araştırmalara henüz konu olmaya başladı... Türkiye'de ise ne biliniyor ki!" diyor. Ancak Sezai Karakoç'un Puşkin'in İslam'a bakışını anlatan yazıları olduğunu unutmayalım.
Asif Hacılı, kitabında ünlü yazarlardan Nikolay Gogol'ü, Petesburg Üniversitesi'nde Umumi Tarih Kürsüsü'ne yardımcı doçent olarak atandığı dönemdeki makalelerini aktararak inceliyor. 1809-1852 yılları arasında yaşayan Gogol, İslam medeniyetini ne Doğu'da ne de Batı'da, daha önce benzeri görülmeyen bir mucize olarak değerlendirir. Gogol, devlet teşkilatlanmasını anlattığı, "Al-Mamun" başlıklı makalesinde bir filozof, siyasetçi, savaşçı ve edebiyat adamı olarak gördüğü Harun er-Raşit'ten hayranlıkla bahseder. Üniversitede bu makalesini işlediği dersine V. Jukovski ile A. Puşkin de katılır. 1917 Rus Devrimi sonrasında İstanbul'a iltica eden Rus aydınlarının duygularını sizlere aktaracağım.
