"Rusya-Ukrayna-Donbas-Kırım" derken sizlere bugün Kırım Türkleri lideri şair, yazar, siyasetçi ve avukat Numan Çelebicihan'dan söz etmek istiyorum.
Numan Çelebicihan, 1885'te Kırım'ın kuzeyindeki Orkapı'da Büyük Sonak'ta doğdu. Babası İbrahim Çelebi, annesi Cihanşah'ın kızıydı. Eğitim için İstanbul'a geldi. Vefa Lisesi'nde okurken ilk olarak "Yaş Tatar Yazıcılar Cıyını" adında Tatar gençlik örgütünü kurdu. Yine İstanbul'da 1908-09 yıllarında faaliyet gösteren ve Kırım Tatar Türkleri'nin milliyetçi bir teşkilatı olan gizli Vatan Cemiyetinin ilk lideri seçildi. Aynı zamanda İstanbul Hukuk Fakültesi'ne devam etti. 1912'de önce Kırım'a, sonra Petersburg'a gitti, orada Psikonevroloji Enstitüsü'nde okudu. 1916'da askerlik meselesinden dolayı tevkif edilip hapse atıldı. 1917 yılının Nisan ayında cephede iken Akmescit'te toplanan Kırım Müslümanları Merkezî İcra Komitesi'nin başkanlığına ve Kırım Müftülüğü'ne seçildi. Seçimle gelen ilk müftü oldu. Başkanı bulunduğu Kırım Müslümanları Merkezî İcra Komitesi ve Kırım Müftülüğü vasıtasıyla birkaç ay içinde Kırım Türkleri Kırım'da hakim unsur olarak ortaya çıkmasında önemli rol oynadı. Kırım Tatar Millî Parlamentosu olan kurultayın 9 Aralık 1917'deki açılışı da onun tarafından yapıldı. 26 Aralık 1917'de kurulan ve Kırım Tatar istiklâlini ilân eden ilk Kırım Tatar Hükümeti'nin Başkanlığına getirildi.
Hükümette görev dağılımı şöyle oluştu:
-Hükümet Reisi ve Adliye Müdürü; Çelebi Cihan Efendi
-Harbiye ve Hariciye Müdürü Cafer Seydahmet Efendi
-Din İşleri Müdürü Ahmet Şükrü Efendi
-Maarif Müdürü İbrahim Özenbaşlı Efendi
-Maliye ve Maarif Müdürü Seytcelil Hattat Efendi.
Kırım'da Kırım Tatarları tarafından resmen bir devletin teşkil edilmiş olması, Bolşeviklerin hiç işine gelmemekteydi. Gerilimin adım adım yükselmeye başladığı Kırım'da, yer yer silahlı çatışmalar da başlamıştı. Acilen silahlanmanın gerektiği bu ortamda, Gözleve'de bulunan iki vagon dolusu silah, Bolşevik ihtilâl komiserinin iadelerini talep etmelerine rağmen, Akmescit'e getirildi. Bolşeviklerin saldırganlığının giderek arttığı bu günlerde Bolşeviklere karşı olan Rus subayları (Menşevikler) da Kırım Tatar askerlerinin saflarına geçmişlerdi.
Bu günlerde yaşanan gerginlikler halkın maneviyatını da olumsuz etkilemekteydi. Kırım Tatar halkına moral vermek ve bütün askeri kuvvetleri bir araya toplayabilmek maksadıyla Harbiye Nazırı Cafer Seydahmet'in nezaretinde Akmescit'te şaşaalı bir askeri geçit tertip edildi.
Artık an be an gerginlik tırmanmaktaydı. Hemen hemen her taraftan Kırım Tatar Millî Hükümeti askerleri ile Bolşevikler arasında çatışma haberleri gelmekteydi. Sivastopol'dan 10 bin civarında Bolşevik askerinin Akmescit'e sevk edilmesi üzerine, olaylar oldukça kritik bir hale gelmiş oldu.
Akmescit-Sivastopol arasında Belbek İstasyonu civarında meydana gelen çatışmalarda kendilerinden çok daha üstün Rus kuvvetlerini mağlup eden Kırım Millî Ordusu, Rus birliklerini Sivastopol'a kadar sürdü. Ancak elde yeterince cephanenin olmaması yüzünden, birlikler kat'i netice alamadı ve Sivastopol'ün alınmasına az bir şey kala dağılmaya mecbur kaldılar. Çatışmalar bütün hızıyla devam ederken, Akmescit'te ciddi bir kriz yaşanmaya başlandı. Millî Hükümet'in Narodnıy Dom (Halkevi) binasını almak istemesi ve Ruslar tarafından bunun reddedilmesi üzerine Millî kuvvetler tarafından bina işgal edildi. Bu hareket Ruslarda büyük bir infiale sebep oldu. Kırım'ın dört bir yanından Rus halkı Narodnıy Dom'daki karakolların kaldırılması isteğiyle Akmescit'e akmaya başladı. Böylesine nazik bir ortamda toplanan Millî Hükümet Bakanlar Kurulu Narodnıy Dom'dan ayrılmaya karar verince Çelebi Cihan da görevinden istifa etti. Milli Hükümet parlamento azalarını Akmescit'e davet ederken, Bolşevikler de yavaş yavaş şehri istila etmeye başladı. Pek çok Kırım Tatar askerin şehit edildiği çatışmaların neticesinde Numan Çelebi Cihan, Bolşeviklerin Başkanı Miller tarafından tutuklanarak otomobille Sivastopol'a sevk edildi.
Tutuklandığında Çelebi Cihan'ın çerçevesindekilere şu sözleri söyledi; "Kırım Hükümeti Millîyyesi ve Kırımlılar mutlaka tekrar yaşayacaklardır." Sivastopol'de diğer Kırım Tatar mücahitleriyle beraber zindana atılan Çelebi Cihan, insanlık dışı bir muameleye ve vahşete maruz bırakıldı. Kurşuna dizilmek suretiyle şehit edilen Çelebi Cihan ve dava arkadaşlarının naaşları kimse bulamasın diye Akyar'dan Karadeniz'e atıldı.
Kırım Tatarlarının ulusal marşı Ant Etkenmen'in şairi de olan Numan Çelebicihan'ın "Karılgaçlar Duası", "Ant Etkenmen", "Bastırık", "Tilkiden Selam", "Haygidi", "Yolcu" ve "Garip" adlı eserleri de vardır.
Kırım Tatarlarının vatan Kırım mücadelesinde derin izler bırakan Numan Çelebi Cihan, bu uğurda mücadele veren bütün Türk Dünyası sevdalılarına yol gösterecek, ışık tutacaktır. Ruhu şâd olsun.
