Kadir Has Üniversitesi tarafından yapılan bir anket ilginç sonuçlar ortaya çıkardı. Bunlarına arasında enerjiyi pahalıya kullanmamız, pahalı enerjinin seçmenin oyunu etkilediği, çevre sorunları hakkında duyarlılık ön planda. Bu araştırmanın ortaya çıkardığı sonuçlara bir göz atalım...
***
Kadir Has Üniversitesi Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Uygulama ve Araştırma Merkezi (CESD) tarafından bu yıl üçüncüsü gerçekleştirilen "Türkiye Toplumunun Enerji Tercihleri Araştırması"nın sonuçları ilginç veriler ortaya koydu. 16 ilde, 18 yaş ve üzeri bin 209 kişi ile yapılan ankette, enerji ve ekonomi politikalarına duyarlılığın arttığı ortaya çıktı.
Anket kapsamında "Türkiye enerji sisteminin en önemli sorunu nedir" sorusuna verilen yanıtlarda yüzde 42 ile iki yıl üst üste "pahalılık" ilk sırayı aldı. 2016'da katılımcıların yüzde 39'u "ithal enerjiye bağımlılık" yanıtını verirken, 2017 yılında bu oran yüzde 17, 2018 yılında ise yüzde 11 olarak karşımıza çıkıyor. Çevre sorunları ise son iki senedir yüzde 16 ve yüzde 15 oranlarıyla ilk üç içinde yer alıyor.
Sorun sıralamasında pahalılık ilk sıraya yükselirken, fiyatları normal bulanların oranı da geçtiğimiz yıllara göre düşük olduğu ortaya çıktı. 2016 yılında 'elektrik fiyatlarını nasıl buluyorsunuz' sorusuna, katılımcıların yüzde 86'sı 'yüksek' ve 'çok yüksek' cevabını verirken, yüzde 13'ü elektrik fiyatlarını 'normal' bulduğunu belirtti. 2017'de yüksek bulanların oranı yüzde 80, normal bulanların oranı ise yüzde 19 iken, 2018'de ise yüksek bulanların oranı yüzde 90'a çıktı.
Anket kapsamında "Türkiye'nin en önemli sorunları" sorusuna katılımcılar, ekonomi ve eğitim ve güvenliğin her zaman en önemli sorun olduğunu belirtiyor. 2016 yılında eğitim yüzde 27 iken, iç güvenlik yüzde 22 ekonomi yüzde 16 olduğu görüldü. Aynı sorun 2017 yılında yüzde 22 ile ekonomi, yüzde 19 ile eğitim, yüzde 12 ile demokrasi olarak devam etti. 2018 yılında ise, ekonomi yüzde 33'e çıkarken, eğitim yüzde 19, demokrasi yüzde 14 olarak düşüş yaşadı.
Dünyadaki en önemli sorunlar ise, 2017 yılında 'çatışma ve savaşlar' diyenlerin oranı yüzde 63, ekonomi diyenlerin oranı yüzde 6, eğitim diyenlerin oranı yüzde 5 iken 2018 yılında 'çatışma ve savaşlar yüzde 18, eğitim yüzde 16, ekonomi yüzde 15 ve sağlık yüzde 15 olarak gerçekleşti.
"Oy verme eğilimlerini etkiliyor"
Ankette, 'Oy verdiğiniz partinin enerji politikaları konusunda ne derece bilgilisiniz?' sorusuna verilen yanıtlardan 'çok bilgiliyim' diyenlerin oranı yüzde 8-10-15 şeklinde artarken, 'bilgili değilim' diyenlerin oranı yüzde 75-47-49 olarak azaldı. Öte yandan, 'Oy verirken partinizin enerji politikalarını ne derece dikkate alırsınız?' sorusuna verilen olumlu yanıtlarda da ciddi artışlar gözlendi. 'Dikkate almam' diyenlerin oranı 2016-2018 arasında yüzde 55, 44 ve 35 olarak düşerken, 'çok dikkate alırım' diyenlerin oranı ise yüzde 15-17-34 olarak arttı.
'Dünya enerji sorunlarından hangisi en önemlidir?' sorusuna verilen yanıtlarda ilk üç sıralama değişmedi. Anket kapsamında 'çevre ve insan sağlığı' diyenlerin oranı geçtiğimiz yıllara göre yüzde 41'den yüzde 32'ye düşerken, 'enerji fiyatlarının yüksekliği/dalgalanması' yüzde 16'dan yüzde 20'ye yükseldiği görüldü. Üçüncü sıradaki 'iklim değişikliği/küresel ısınma' ise yüzde 12 ile aynı kaldı. 'Küresel iklim değişikliğine inanıyor musunuz?' sorusuna 'evet' cevabı verenlerin oranı 2016'dan 2017'ye yüzde 9 artarak yüzde 78'ten yüzde 87'ye çıkarken, 2018 yılında yüzde 87'den yüzde 77'ye düştü.
Türkiye'de enerjiden kaynaklanan en önemli çevre sorunu geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi hava kirliliği olarak görülürken, bitki örtüsünün bozulması seçeneği yüzde 12,9 gibi ciddi oranda artarak ikinci sıraya yerleşti. 2016'da yüzde 19,8 ile ikinci sırada bulunan insan sağlığı ile üçüncü sırada bulunan iklim değişikliğinin azalması ile bir sıra geriledi.
2016 ve 2017 yıllarında yapılan anket sonucuna göre, enerji tüketiminde ısınma yüzde 65 ile ilk sırada yer alırken, yüzde 22 ile aydınlatma ve ev aletleri ikinci sırada yer aldı. 2018 yılında ise ısınmaya harcanan para yüzde 8'lik artışla yüzde 74'e yükselirken, aydınlatma ve ev aletleri yüzde 22 oldu.
Araştırma kapsamında ısı yalıtımı ile ilgili önemli verilerin ortaya çıktığı gözlemlendi. 2016 ve 2017 yıllarında, evinde ısı yalıtımı olanların oranı yüzde 34 ve 32, olmayanların oranı yüzde 65 ve 66 oldu. 2018 yılında evinde ısı yalıtımı olanların oranı yüzde 44'e çıkarken, olmayanların oranı yüzde 54'e düştü.
2018 yılında, evlerde bulunan ısı yalıtımı oranının gelir ve eğitim düzeyiyle bağlantılı olması, bu kategorinin en dikkat çekici sonuçlarından birisi oldu. Öte yandan, ısı yalıtımı olan evlerin bölgesel dağılımı, yüzde 71 ile İstanbul, yüzde 57 ile Orta Anadolu, yüzde 51 ile Batı Karadeniz olurken, diğer bölgeler yüzde 38'in altında kaldı.
